“No stress!”, je hoort het mensen wel eens tegen elkaar zeggen. De negatieve lading die stress met zich meebrengt is begrijpelijk. Velen van ons weten dat langdurige stress kan leiden tot gezondheidsklachten zoals paniekaanvallen, maagzweren en hartaandoeningen. Toch heeft stress een belangrijke functie en kan een zekere mate van stress gezond zijn. Maar wat zijn de voordelen van stress?

Fight or flight

Vanuit een evolutionair perspectief kan je stress zien als een reactie op een gevaarlijke situatie. Wanneer je een gevaar tegenkomt, moet je alert zijn. Dit wordt de vecht- of vluchtreactie genoemd (fight or flight response in het Engels). Je moet ofwel voor jezelf vechten (fight) of de situatie ontvluchten (flight). Deze stressreactie is van oorsprong nodig geweest om te overleven. Kwam je ten tijde van onze voorvaderen een leeuw tegen, dan was die lichamelijke reactie zeer nuttig; je moest maken dat je wegkwam! Ook al was het dan waarschijnlijk al te laat, leeuwen zijn een van de dodelijkste roofdieren die er bestaan. 

Bij stress komen de hormonen adrenaline en cortisol vrij. Deze hormonen zorgen voor een hogere hartslag, snellere ademhaling en meer energie voor de hersenen en spieren. Je kunt deze stress ook voelen wanneer je een presentatie of een sollicitatiegesprek hebt. Je loopt dan geen gevaar, maar je voelt nog wel dezelfde stress die wij vanuit de evolutie hebben ontwikkeld. 

Gezonde stress

Het onderscheid tussen gezonde en ongezonde stress kun je als volgt maken: wanneer je lichaam na een stressvolle situatie weer in rusttoestand (lage hartslag en ademhaling) verkeerd, is het gezond. Langdurige stress, waarbij je voor een langere periode last hebt van een hoge hartslag en snelle ademhaling, is heel ongezond..

Gezonde stress wordt ook wel omschreven als “gezonde spanning”. Spanning die je extra alert maakt voor een belangrijke gebeurtenis zoals een optreden, wedstrijd of andere prestatie.

Yes, stress!

Je zal tegenwoordig niet zo snel oog in oog staan met een leeuw. Wel kan je andere gevaarlijke situaties meemaken zoals een auto die onverwachts hard komt aanrijden of een dief in je huis op heterdaad betrappen. In dit soort situaties geeft stress je de volgende voordelen:

1. Stress maakt je extra alert waardoor je dus sneller op gevaarlijke situaties kunt reageren.
2. Je gaat beter presteren omdat je op scherp staat. Stress stimuleert je immuunsysteem. Door de stress krijgt je lichaam meer energie (zuurstof). Dit is handig als je bijv. een tentamen moet maken. Ook gaat er meer zuurstof naar je spieren en gaat je hartslag omhoog. Dit kan je goed helpen wanneer je een sportprestatie moet leveren!
3. Je krijgt meer focus en motivatie. Wanneer je stress voelt omdat een deadline nadert, kan dit je helpen om gefocust aan de slag te gaan.
   1. Door in een goede flow te komen presteer je beter. Psycholoog Mihaly Czikszentmihalyi legt in deze TedTalk uit hoe je positieve stress kunt gebruiken om te focussen en daardoor in de flow te komen. 

(Te) veel stress?

Wanneer je stress voelt is het goed om je te realiseren dat stress een normale emotie is, maar wel tot op zekere hoogte. Ervaar je stress? Ga bij jezelf na of het om gezonde of ongezonde stress gaat. Als je chronisch stress hebt dan staat je lichaam dus chronisch onder spanning. Dit is niet goed! Probeer dan je stress eens te verminderen door middel van een ontspanningsoefening. Als je tijdelijke stress hebt kan dit je helpen kan je dit helpen om beter te presteren dus haal er dan ook zeker je voordeel mee.