Het is maandagavond en ik zit in het poppodium Tivoli (Utrecht) bij een college van Rolf Dobelli, een Zwitserse zakenman en auteur. Dobelli is op bezoek in Nederland om meer te vertellen over zijn nieuwe boek: Het Nieuwsdieet. In zijn boek staat de volgende vraag centraal: wat gebeurt er als je het nieuws niet volgt? En zo besloot hij 7 jaar geleden te beginnen met zijn nieuwsdieet.

Hoe reageert ons lichaam op slecht nieuws?

Ons lichaam is voorgeprogrammeerd om te reageren op negatieve situaties. Peter van Drunen vertelt in zijn blog dat we geneigd zijn om het negatieve te zien. Vroeger kon een negatieve gebeurtenis namelijk je dood betekenen, terwijl een positieve gebeurtenis niet een kwestie was van leven of dood. Van Drunen vertelt in zijn blog dat we hier in het dagelijks leven nog wel eens last van hebben: we reageren sneller op negatieve informatie. 

Dit is ook wat er gebeurt wanneer we een negatief nieuwsbericht lezen. In onze hersenen ontstaat er een kleine stressreactie. Je kunt je voorstellen dat wanneer je door een nieuwsmedium scrollt je hersenen tientallen nieuwsberichten moet verwerken en er dus meerdere kleine stressreacties ontstaan. We zijn alerter als het gaat om negatieve informatie. We willen liever voorkomen dat we ons slecht voelen dan dat we focussen op iets wat ons een goed gevoel geeft. Wat Van Drunen zegt wordt ook bevestigd door Dobelli.

De psychologie achter het nieuws

Nieuws is perfect gematcht op onze persoonlijkheid. Nieuws wordt steeds meer gepersonaliseerd en algoritmes hebben door waar jij je mee bezighoudt. Het wordt steeds moeilijker om hieruit te komen. Er zijn daarbij twee psychologische processen die een belangrijke factor spelen in onze aandacht voor nieuws:

• Confirmation bias (voorkeur voor bevestiging): we hebben de neiging om meer aandacht te geven aan ideeën of informatie die strookt met onze eigen visie en hypotheses. Sterker nog: we herinneren informatie zelfs op zo’n manier dat het in lijn is met ons eigen visie. Bijvoorbeeld: als je vitaminesupplementen gebruikt dan zul je meer waarde hechten aan artikelen waarin wordt beschreven hoe goed vitaminesupplementen voor je zijn.
• Availability bias (beschikbaarheidsheuristiek): we hebben de neiging om meer aandacht te geven aan informatie die makkelijk te achterhalen valt. Omdat bepaalde informatie toegankelijk is voor ons hechten we hier ook meer waarde aan. Valt het je bijvoorbeeld op dat je een bepaald merk tandpasta vaak koopt? Waarschijnlijk komt dit omdat je vaak reclame ziet over dit merk tandpasta. Onze hersenen herkennen het product waardoor we denken: dit zal wel goed zijn. 

Deze twee biasen, ook wel neigingen genoemd, bepalen ook met wat voor nieuws je te maken hebt. Je zult namelijk altijd nieuwsitems vinden die jouw idee van de wereld bevestigen. Daarbij ga je minder op zoek naar nieuws dat ons op lange termijn meer oplevert: we kijken vooral naar nieuws wat voor het grijpen ligt. Denk aan pakkende headliners en breaking news. 

Wat kan jij doen?

Merk jij dat nieuws invloed heeft op jouw stemming? Probeer net als Dobelli eens een nieuwsdieet te volgen. Het nieuwsdieet is rigoureus en houdt in: geen kranten lezen, geen nieuws op tv kijken en geen nieuwsmedia apps volgen.

Vind je het toch belangrijk om de wereld te begrijpen en te weten wat er speelt? Dan geeft Dobelli deze tips:

• Onderzoek waar jouw interesses liggen. Lees een goed boek over dat onderwerp in plaats van losse nieuwsartikelen. Terwijl nieuwsmedia bepalen wat relevant is voor jou, bepaal jij dat nu zelf!
• Wissel informatie uit met je omgeving. Je zult snel genoeg merken dat je weet wat er speelt zonder het nieuws hoeven te volgen. Dobelli zegt zelfs: “ik heb meer boeiende gesprekken zodra ik zeg “Ik volg geen nieuws meer!”