INTERVIEW – Marc Blom, psychiater en lid raad van bestuur Parnassia Groep, gaat in op het thema burn-out. De cijfers liegen er niet om, volgens het Centraal Bureau voor Statistiek heeft 1 op de 7 werkende Nederlanders last van burn-out klachten. In deel 1 ging Marc Blom in op de definitie en oorzaak van een burn-out. In deel 2 geeft hij antwoord op de vraag hoe je een burn-out kan voorkomen.

Mensen gaan te lang door en negeren signalen van zichzelf maar, wat is het belang van snel reageren?

“Het belang van snel handelen, snel reageren draait met name om het verminderen van de impact van de klachten en het voorkomen van een burn-out. Als je merkt dat je slecht slaapt en je gaat daar actief mee aan de slag, is de kans groot dat je slaap verbetert. Als je merkt dat je werk je tegen gaat staan, dan is het aan jou om te kijken wat in mijn werk staat mij dan tegen? Wat maakt mij zo moe, waar krijg ik wel energie van en hoe is dat verdeeld over de week. Elk werk kent zijn corvee zeg maar, geen enkel werk is alleen maar leuk en dat hoeft ook helemaal niet. Maar de balans moet er wel zijn! Als er alleen maar dingen zijn die je energiekosten, dan moet je kijken of je er iets aan kan doen: moet het werk wat gevarieerder zijn, heb je te veel taken etc. Waar gelukkig wat meer aandacht voor komt is carrièreplanning. We werken veel langer door en veel langer in hetzelfde beroep. Tijdig nadenken en plannen van bijvoorbeeld een carrière switch zou veel meer onderdeel van ons leven moeten zijn.”

Hoe ga je met dit thema om als werkgever? Hoe doen jullie dat bijvoorbeeld zelf bij PsyQ/Parnassia?

“Ik vrees dat we het even goed of even slecht doen als iedereen… Het is een onderwerp waar je moeilijk de vinger op krijgt. Maar een aantal dingen die je kan doen zijn: heel goed letten op frequent verzuim. Mensen die vaker kort afwezig zijn, dat zijn alarmsignalen. Ook moet je zorgen dat je regelmatig met je werknemers praat over hoe ze in hun vel zitten en of hun werk nog steeds leuk is. Er moet een sfeer zijn op het werk waarin je ook een keer mag zeggen dat het even tegenzit. Dat je ergens van baalt en dat je het vervelend vindt. Veel organisaties zien vooral de aanpak van verzuim als het vroegste signaal dat je moet aanpakken. Ikzelf denk dat als je al frequent aan het verzuimen bent, je al een brug te ver bent. Tijdig in gesprek gaan met medewerkers en met enige regelmaat kijken hoe mensen in hun vel zitten is van belang. Of ze wel genoeg uitdaging ervaren, of ze nog energie uit hun werk halen. Daarnaast is het een belangrijke taak voor collega’s, die hebben vaak goed door als zaken fout dreigen te gaan.’’

Wat zou, naast het monitoren van frequent verzuim, kunnen bijdragen aan het tegengaan van een burn-out?

‘’Soms kan de werkgever wat veranderen in de aard van het werk, maar dat is niet altijd mogelijk. Wat je dan bijvoorbeeld wel kan doen, is mensen tools in handen geven waarmee ze andere ‘pijnpunten’ kunnen aanpakken. Simpele dingen: hoe is je slaaphygiëne, bereid je je voor op slaap? Beweeg je voldoende? Leefstijl coaching is erg belangrijk. We moeten steeds meer onze aandacht verleggen naar preventie: willen we gezond en gelukkig in onze baan blijven dan moeten we daar wat voor doen. Voldoende bewegen, gezond eten, niet roken en gevarieerd werk. Ook moeten mensen het gevoel hebben dat ze invloed hebben op de inhoud van werk. Dus daar kunnen organisaties veel aan bijdragen. ’’

En hoe zie je daar een rol in voor de moderne techniek?

“Er zijn tools die je kunnen helpen om te signaleren, vroegtijdig in te zien dat het niet zo lekker met je loopt. Mensen hebben vaak de signalen te laat door. Je gaat maar door en door, totdat je opeens ziek wordt. En achteraf hoor je dan de meeste mensen zeggen, ja ik zag het eigenlijk wel aankomen. En de omgeving zegt dat al helemaal. ‘De manier waarop jij bezig was, dan is het niet gek dat je een keer wat krijgt’. Dat zou je wel graag voor willen zijn, dus kan je door middel van bijvoorbeeld monitoringsapps af en toe een stemming registratie invullen en objectieve feedback krijgen over hoe het met jou gaat. Misschien nog belangrijker is als apps ons helpen gezonder te leven. Van een 6-je naar een 8 te gaan.”

NiceDay van Sense Health (waarmee je slaap-, beweeg- en eetpatroon kan bijhouden, je emoties registreren en contact leggen met een persoonlijke coach) wordt bij Parnassia ingezet voor cliënten. Wat kan de rol van NiceDay zijn bij de preventie van een burn-out?

‘’Monitoren helpt; hoeveel uren slaap je eigenlijk, feedback over de slaap in vorm van statistieken of notificaties die aangegeven dat jij deze week te weinig hebt geslapen. Dat is immers vragen om moeilijkheden. Dat betekent dus dat je de week daarop actie moet ondernemen: ga vroeg naar bed, zorg ervoor dat je ontspannen activiteiten doet voor je gaat slapen, lees een heel saai boek, geen tv kijken, geen computers voor je gaat slapen. NiceDay helpt je bij het monitoren en inplannen van je doelen om aan de slag te gaan met een gezonde leefstijl.’’

Via NiceDay kan je ook verbinden met een zorgverlener, hoe zorgt de combinatie van techniek met een menselijke coach voor vermindering van klachten en preventie van burn-out?

‘’Wat NiceDay bijvoorbeeld goed doet is het stellen van individuele doelen. Met behulp van monitoring door een coach wordt de leefstijl van de gebruiker inzichtelijk gemaakt en helpt het mensen om persoonlijke doelen te bereiken. Gedragsverandering heeft alleen maar zin als je het volhoudt. Daarbij is ongezond gedrag vaak gewoontegedrag waarvan je slecht door hebt dat je het doet. Mensen weten bijvoorbeeld vaak niet dat ze slecht slapen, of als ze dat weten, welk effect dat op hun energie en stemming heeft. Vaak ook kennen we patronen over de week niet. Dat je maandag altijd vol energie bent en vanaf woensdag niet meer goed weet hoe de week vol te houden. Nog belangrijker is om te kijken hoe zo’n klacht beïnvloed kan worden. Een coach kan dan inzicht bieden: laten we samen twee weken bijhouden, kijken naar een patroon en of ons iets opvalt. Samen zie je meer dan een. De coaches zijn net als berggidsen. Je moet wel zelf wandelen, maar zij zijn er eerder geweest, ze weten de weg en ze helpen jou in het vinden van de weg. Om dingen voor je duidelijk te maken en vervolgstappen te bepalen.’’