Stel je voor, je bent altijd druk bezig je taken goed te volbrengen. Het liefst sluit je je werkdag pas af als alle to do’s zijn gedaan. Op een dag ligt je vakantie in het vooruitzicht. Je geeft nog wat extra gas om je werk zo goed mogelijk af te ronden. Je vakantie begint en… je wordt ziek. Je voelt je koortsig, warm en koud tegelijk en blijft het liefst in bed liggen. Word jij altijd ziek tijdens je vakantie? Of op het moment dat je vrij bent? Volgens Ad Vingerhoets van de Universiteit van Tilburg zijn hier een aantal verklaringen voor:

Stress door vrije tijd

Hoe voel jij je in je vrije tijd? Sommigen vinden het helemaal niet leuk om vrij te zijn, omdat ze minder blij worden van de dingen die ze in hun vrije tijd doen. Denk aan verplichte familiebezoeken, of verplichtingen naar de kinderen toe (bijvoorbeeld sportlessen). Als je dingen moet doen waar je eigenlijk geen zin in hebt, dan kan je onbewust ziek worden zodat je onder je verplichtingen uit kan komen. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat je stress ervaart op vrije dagen (door deze andere verplichtingen). En van stress word je ziek.

Stress door werk

Als je druk aan het werk bent, onderdruk je lichamelijke klachten. Signalen van ons lichaam worden naar de achtergrond geduwd waardoor ze juist meer opvallen zodra we niet aan het werk zijn. Denk aan het ervaren van hoofdpijn na een lange werkdag. Tijdens je werk komt deze hoofdpijn heel slecht uit; je ontwikkelt manieren om de hoofdpijn tijdelijk niet te hoeven voelen. Hierdoor voel je deze hoofdpijn in je vrije tijd nog meer! Dus, zodra je vakantie hebt, kun je je meer bewust zijn van lichamelijke klachten en voel je deze sterker.

Een ander leefpatroon

Wanneer je vrij bent ziet je leefstijl er meestal iets anders uit. Je gaat misschien wat later naar bed, slaapt wat langer door en begint dus ook later aan je ontbijt of koffie. Ons lichaam houdt van structuur en reageert dan ook op veranderingen. Daarnaast kan het zo zijn dat je meer alcohol drinkt, of meer middelen tot je neemt die niet gezond zijn; je lichaam reageert erop en wordt ziek.

Is ziek zijn in je vrije tijd of tijdens je vakantie normaal? 

Nou, eigenlijk niet. Het structureel negeren van lichamelijke signalen zorgt voor lange termijn problemen. Denk aan het ontwikkelen van een burn-out of hartklachten. Als je vaak ziek bent in je vrije tijd is het dus heel belangrijk om dit serieus aan te pakken. De volgende tips kunnen je daarbij helpen:

• Bewustwording: hoe ziet jouw leven er momenteel uit? Wat doe je allemaal op een werkdag? Wat doe je in je vrije tijd? Is het realistisch? Is het haalbaar? Bijv.: bekijk en beantwoord je je mails in je vrije tijd? Heb je altijd het gevoel direct te moeten reageren op berichten van anderen? Wat voel je als je dat doet? 
• Grenzen stellen: begrens jezelf in je werk en maak concrete afspraken met jezelf. Sommige mensen ervaren geen stress als ze in bed nog een mailtje lezen en beantwoorden. Maar niet iedereen is hetzelfde. Ervaar jij wel stress? Neem deze signalen dan serieus en spreek met jezelf af dat je alleen tijdens werktijd je mail checkt. Plan je te veel sociale afspraken in het weekend? Plan een keer niks, maar (!) probeer wel structuur aan je vrije dag te geven.
• Maak een duidelijke overgang van je werk naar je vrije tijd: dit kun je bijvoorbeeld doen door na werk een half uur te gaan wandelen of te gaan sporten. Of doe een simpele ademhalingsoefening. Na deze “overgangsactiviteit” stopt je werk en begint je vrije tijd.
• Geef structuur aan je vrije dag en doe aan actieve ontspanning: uit onderzoek blijkt dat wanneer je actief je vrije tijd besteedt, je je blijer voelt. Te veel passieve ontspanning (Netflix, social media) geeft ons vaak lange termijn meer stress. Actieve ontspanningsactiviteiten zijn bijvoorbeeld: lezen, podcasts luisteren, planten verzorgen/stekken, schilderen, koken of een dierbare bellen.
• Behoud zoveel mogelijk een gezonde leefstijl, ook in je vrije tijd: je lichaam houdt van gezonde voeding, voldoende beweging, genoeg slaap, structuur en regelmaat. Probeer deze ook in je vrije dagen in te bouwen.

Hoe is jouw balans?

Hoe is jouw werk-privé balans? Welke gewoonten vallen jou op? Hoewel sommige gewoonten heel normaal voelen, zijn ze misschien niet helemaal normaal of gezond. Denk aan structureel overwerken of altijd “aan” staan. Via deze blog leer je hoe je oude gewoontes doorbreekt om vervolgens nieuwe gewoonten vast te houden.