Vind jij dat je alles altijd zo goed mogelijk moet doen? Heb jij het gevoel dat je het nooit goed genoeg hebt gedaan? Begin je soms liever niet aan dingen, omdat je ze toch niet volgens je hoge eisen uit kan voeren? Maakt dit jou eigenlijk ook wat ongelukkig? Heb jij misschien last van je perfectionisme en mag dat wel ietsje minder zijn? Dan is dit artikel iets voor jou!
Wat is perfectionisme?
Perfectionisme is het willen leveren van degelijk werk, van kwaliteit. Daar is op zich niets mis mee, maar net als bij zovele eigenschappen kan je perfectionisme ook te ver doordrijven. Als je het gevoel hebt dat het nooit goed genoeg is, dat je nóg beter je best moet doen en je hier zelf ongelukkig van wordt, dan bezorgt jouw perfectionisme je meer nadelen dan voordelen. Dit gebeurt vaak bij mensen met een laag zelfbeeld. Zij hebben geleerd hun perfectionisme in te zetten om falen, fouten maken en gevoelens van “niet goed genoeg zijn” te voorkomen. Jammer genoeg heeft dit meestal een averechts effect. Ze voelen zich voortdurend tekort schieten, ongelukkig en gaan meer fouten maken, omdat ze niet meer kunnen voldoen aan hun eigen hoge standaard.
Maar, hoe herken je een perfectionist, wat gaat er mis en wat kan je doen om te verbeteren? Dat bespreek ik hieronder.
3 aspecten van perfectionisme
- Een perfectionist stelt extreem hoge eisen aan zichzelf en/of anderen. Deze kunnen zich beperken tot 1 of meerdere gebieden.
- Een perfectionist baseert zijn eigenwaarde op het nastreven en behalen van deze eisen.
- Een perfectionist ervaart negatieve gevolgen door het steeds maar weer moeten nastreven van deze extreem hoge eisen, maar slaagt er desondanks niet in om te stoppen met het nastreven van perfectie.
Mogelijke oorzaken van perfectionisme
- Ouders stellen erg hoge eisen (op vlak van school- of sportprestaties)
- Ouders bestraffen fouten zwaar: uitschelden, belachelijk maken, negeren van het kind of zelfs fysiek straffen
- Veel waardering krijgen voor geleverde prestaties
- Een negatief zelfbeeld of jezelf nooit goed genoeg vinden
- Geloven dat je succes je waarde als persoon bepaalt
- Zwart-wit denken
- Overal de controle over willen hebben
- Opvoeding en cultuur (eventueel perfectionistische ouders)
Ben ik een perfectionist?
Herken je jezelf in de volgende eigenschappen?
- Je wilt altijd perfect zijn
- Je wilt jezelf altijd bewijzen en je zoekt voortdurend bevestiging
- Je hebt een negatief zelfbeeld en je hebt steeds kritiek op jezelf
- Je vind het moeilijk om over emoties te praten en jezelf te tonen zoals je bent
- Onzekerheid vind je onaangenaam
- Je hebt last van faalangst
- Je wilt altijd de beste zijn en je verwacht dat ook van anderen
- To-do lijstjes zijn heilig en je wilt altijd de controle
- Je hebt een overdreven verantwoordelijkheidsgevoel
- Je bent een echte denker en piekeraar
- Je hebt last van uitstelgedrag
- Je kunt moeilijk beslissingen nemen
Waar gaat het mis?
Bij perfectionisme gaat het er niet alleen om dat alles perfect moet zijn, maar dat het maken van fouten of mislukking absoluut vermeden moet worden. Dit zorgt ervoor dat een perfectionist zichzelf voortdurend tekort voelt schieten, en zich dus erg ongelukkig voelt. Wanneer een perfectionist er wél in slaagt om iets naar zijn / haar hoge eisen af te werken, voelt hij / zij geen tevredenheid of trots. Hij / zij heeft altijd het idee dat het nog beter kon en moest.
Concluderend, het constante hoge eisen stellen in combinatie met nooit tevreden of trots kunnen zijn, creëert een ongelukkig gevoel.
Hoe kan het anders?
Wat kun je doen om te werken aan je perfectionisme? Hier volgen 5 tips:
- Richt je meer op het proces dan op het doel: Wil je graag 5 kilo afvallen? Kijk dan niet alleen naar die weegschaal, maar wees iedere keer trots op jezelf als je bij een eetmoment weer een goede keuze hebt gemaakt. Het resultaat volgt dan vanzelf!
- Word je bewust van je kritische gedachten, de onderliggende reden waarom je zo perfectionistisch bent. Dit kan je doen door het bijhouden van een dagboekje waarin je wat meer afstand creëert tussen jezelf en je gedachten. Je kunt hiervoor de NiceDay app gebruiken.
- Vervang MOETEN door WILLEN. En kijk eens hoeveel je dan nog echt moet doen…
- Werk aan zelfacceptatie. Je bent goed zoals je bent. Je mag er zijn.
- Richt je op wat goed gaat: denk niet aan wat je nog allemaal moet doen, maar wel aan wat je al allemaal gedaan hebt. Want ook de kleinste stap in de goede richting, is een stap vooruit.
