Rondom de jaarwisseling regent het met goede wensen. We wensen elkaar gezondheid, geluk, voorspoed en liefde toe. Maar wat als het nieuwe jaar misschien wel tegenslag gaat brengen? Wat als je ongeneeslijk zieke familielid komt te overlijden, je contract op werk niet wordt verlengd of je relatie op de klippen loopt? Hoe kun je hier zodanig mee omgaan dat je aan het eind van 2020 kunt zeggen dat het, ondanks die tegenslag, toch een goed jaar was? In deze blog vertel ik je hoe je dit aanpakt. 

Onze automatische oplos-strategie

In mijn werk als psycholoog zie ik veel mensen die met tegenslag te maken hebben (of hebben gehad) en hier moeilijk raad mee weten. Begrijpelijk ook, we vinden het als mens moeilijk om lastige emoties te verdragen. We zijn geneigd in oplossingen te denken en ons leven continu te willen verbeteren. 

Wanneer verandering of verbetering niet lukt, kan het leiden tot blijvende stress, somberheid en angst. Gebeurtenissen kunnen ook onrechtvaardig aanvoelen, zeker wanneer ze gebeuren buiten je macht om. Ik had bijvoorbeeld een oudere dame in behandeling. Zij had een whiplash door een ongeluk en kon niet meer werken. Zij kon niet accepteren dat dit haar was overkomen en bleef worstelen met gevoelens van boosheid en machteloosheid. Dit kwam haar fysieke gesteldheid niet ten goede. 

Hoe dan wel? 

Soms lukt het niet om zelf uit een tegenslag te komen. De therapievorm Acceptance and Commitment (ACT) geeft dan prachtige inzichten. ACT gaat ervan uit dat onze neiging om moeilijkheden en lastige emoties op te lossen, juist averechts kan werken. Blijven vechten tegen het onvermijdelijke, of dat nu tegenvallers in het leven zijn of onze eigen angsten en somberheid, kan ons tegenhouden om een volgende stap in het leven te zetten. Hierdoor kunnen we vast komen te zitten in onze frustratie, angst of somberheid. 

”Two things are needed to transform the situation: accept and move”. Acceptatie van de realiteit is nodig om te bepalen hoe we verder willen en welke stappen we daarvoor kunnen zetten. En om te bepalen hoe we verder willen, is het nodig om te weten wat we belangrijk vinden in het leven.

Juist van tegenslag kun je leren

Het frappante is dat het antwoord op de vraag wat we belangrijk vinden in het leven juist te vinden is  in de tegenslagen. Wat aan het verlies van die baan maakte je vooral verdrietig? Waren het misschien de fijne collega’s, waaruit je kunt opmaken dat collegialiteit voor jou belangrijk is? Of was het de zelfstandigheid die je kreeg in die functie, of het goede salaris? Dan zijn dat blijkbaar voor jou belangrijke kenmerken van een ideale baan. 

En wat zegt het over jou dat je zo bang bent om een goede vriendschap te verliezen? Zegt het misschien dat je waarde hecht aan de herinneringen die je met deze persoon hebt opgebouwd, of aan de gezamenlijke interesses?

De vraag: wat heb je geleerd van de tegenslag?

Ga bij jezelf na welke tegenslag je te verduren hebt gehad (of waar je bang voor bent dat gaat gebeuren). Wat aan deze gebeurtenis raakt jou? Stel jezelf de vraag wat dit zegt over jouw waarden, over wat voor jou belangrijk is in het leven. 

Extra hulp

Wil je hulp om met tegenslagen om te gaan? Een online sessie met een psycholoog van PsyQ kan jou helpen om inzicht te krijgen in jouw waarden en helpen stappen te zetten.