Het Imposter Syndroom (of Imposter Fenomeen) is iets wat je de laatste jaren steeds vaker voorbij hoort komen. Er wordt geschat dat zo’n 70% van de mensen hier ooit last van heeft gehad. In dit artikel kun je lezen wat het is, waardoor het komt en wat je kunt doen als je dit ervaart.

Wat is het?

Als je last hebt van het Imposter Syndroom ervaar je jouw succes in het leven, zoals carrière of studie, als een soort bedrog. Je vindt het lastig te geloven dat je lof verdient voor wat je hebt gedaan en schrijft je succes eerder toe aan geluk, goede timing of zelfs je vermogen de wereld voor de gek te houden dan aan je eigen vermogen en vaardigheden. Je voelt je als het ware een bedrieger die niet geschikt is voor alle verantwoordelijkheden en bent continu bang om ‘ontmaskerd’ te worden. Het is een vorm van onzekerheid en gevoel van tekort komen die eigenlijk niet lijkt te verminderen met de tijd.

Het Imposter Syndroom komt zowel bij mannen als vrouwen voor en wordt sterker ervaren bij bijvoorbeeld een nieuwe baan of uitdaging. Onderzoek wijst ook naar de rol van familie en beroepsgroepen. Zo lijkt het voorkomen van het Imposter Syndroom sterker bij mensen met parentificatie, een controlerende vader of een tekort aan ouderlijke zorg. Ook in artistieke beroepen en beroepen met een scheve man-vrouwverhouding komt het vaker voor.

Waardoor komt het?

Het Imposter Syndroom komt door een verminderd zelfvertrouwen en vermogen om je eigen prestaties goed te beoordelen. Hiernaast overschat je de capaciteiten van anderen en onderschat je hoeveel inspanning zij leveren voor succes. Er ontstaan onrealistische doelen doordat je jezelf verkeerd vergelijkt met anderen en je creëert een soort continue behoefte om over te compenseren. Hierdoor verzand je in perfectionisme of juist uitstelgedrag. Als je iets voor elkaar krijgt, wijs je het succes niet toe aan jezelf, maar aan extra hard werken of geluk. Positieve feedback of complimenten weerleg je of houd je af, want het past niet bij je zelfbeeld en je bent mogelijk meer opgelucht met het feit dat je niet bent ‘ontmaskerd’ dan dat je blij bent met het behaalde resultaat. Jouw succes verliest zijn kracht, je blijft het idee houden dat je de boel bedriegt en je bent de volgende keer opnieuw angstig. Een vervelende vicieuze cirkel!

Hoe kom ik er vanaf?

• Het is belangrijk te oefenen om succes meer aan jezelf toe te schrijven. Probeer elke dag stil te staan bij wat je positief hebt bijgedragen. Beschrijf het als een waarneming zonder oordeel, bijvoorbeeld “Mijn opmerking in de vergadering werd positief ontvangen.” of “Iemand vroeg naar mijn mening over een belangrijk onderwerp.”.
• Oefen met het ontvangen van complimenten. Wijs ze niet af en maak ze niet kleiner. Begin met een simpel ‘Dankjewel’. Het hoeft nog niet oprecht te voelen, accepteren is al voldoende.
• Niemand verwacht ten alle tijden het maximale van jou, dus jij hoeft dit zelf ook niet te verwachten. Durf soms eens iets minder je best te doen. Kom eens 2 minuten te laat en kijk hoe mensen hierop reageren. Of stel eens voor om iets een dag later voor iemand te doen in plaats van direct als het gevraagd wordt. 
• Net als met schaamte kom je er vanaf door je onzekerheden te tonen in plaats van te verbergen. Praat eens met een dierbare over deze gevoelens of met een goede collega!

Bronnen:

http://www.m.www.na-businesspress.com/JHETP/ParkmanA_Web16_1_.pdf

https://so06.tci-thaijo.org/index.php/IJBS/article/view/521/pdf