We leven in een tijd waar gezond eten steeds belangrijker wordt, waar superfoods als snoepjes over de toonbank gaan en waar #fitgirl een van de meest gebruikte hashtags is op social media. Aan informatie, motivatie en inspiratie voor een gezonde leefstijl is geen gebrek. Maar hoe kan het dan dat, ondanks de toenemende belangstelling voor gezonde voeding, nog steeds zo veel mensen kampen met overgewicht? We weten toch inmiddels wel hoe we een gezonde leefstijl moeten aanhouden?

Meer dan alleen voeding
Waar we vroeger aten voor energie, eten we nu vooral omdat het lekker is en het deel uitmaakt van onze cultuur. We eten taart met een verjaardag, gaan massaal gourmetten met Kerst en gaan ‘gezellig even een wijntje doen’ met onze vrienden. Eten is meer geworden dan alleen voeding.

Eetlust
Ook een grote eetlust kan ervoor zorgen dat je aankomt. Hoe frustrerend is het dat je vriendin aan een handje chips genoeg heeft terwijl jij alweer de bodem van de zak voelt? Geen zorgen, het ligt niet aan jou. Overeten gebeurt onder de invloed van hormonen en de een heeft daar meer last van dan de ander. Je eetlust wordt opgewekt door de wisselwerking tussen de hormonen ghreline en leptine. Ook cortisol blijkt een belangrijke rol te spelen bij overgewicht.

Ghreline
Ghreline, ook wel het hongerhormoon genoemd, is een hormoon dat door de maagwand wordt afgescheiden voor de maaltijd. De aanmaak van ghreline remt de aanmaak van insuline en stimuleert de aanmaak van glucagon. Hierdoor krijg je schommelingen in je bloedsuikerspiegel, waardoor je ‘lekkere trek’ ontwikkelt. Ook stimuleert ghreline de aanmaak van vet in je lichaam en zorgt het ervoor dat je maag gaat rommelen. Slanke mensen hebben ‘s ochtends een ghreline stijging, maar een daling naar de avond toe. Bij mensen met overgewicht is dit niet het geval, vermoedelijk is een verstoord dagritme hier de oorzaak van (PNAS, 2014). Om de aanmaak van ghreline te verminderen moet je dus zorgen voor ritme in je dag en een goede nachtrust.

Leptine
Waar ghreline zorgt dat je sneller honger krijgt, zorgt een tekort aan leptine ervoor dat je minder snel verzadigd raakt. Leptine wordt aangemaakt na een maaltijd en geeft je hersenen een seintje dat je genoeg gegeten hebt. Echter, hoeveel leptine je lichaam aanmaakt is verschillend per persoon, zo heeft iemand met een peervormig figuur meer leptine aanmaak dan iemand met een appelvormig figuur. Daarnaast is er ook een kans om resistent te worden voor leptine (Gedrag en Gezondheid, 2006). Heb jij het gevoel niet snel verzadigd te zijn? Pas hier dan je eetgedrag op aan. Eet langzaam en geef je lichaam de tijd leptine aan te maken. Hou ook je bloedsuikerspiegel in balans, door niet te veel producten te eten die rijk zijn aan snelle koolhydraten, zoals: wit zetmeelproducten (zoals brood en pasta), koek, snoep, chips en frisdrank. Kies in de plaats daarvan voor producten met veel vezels, eiwitten en gezonde vetten.

Cortisol
Je verwacht het waarschijnlijk niet, maar het stresshormoon cortisol kan ook overgewicht veroorzaken. Tal van onderzoeken laten zien dat een verhoogd cortisolgehalte samenhangt met overgewicht. De cortisolproductie stijgt door stress en slaaptekort. Stress kan in dit geval psychische stress zijn, zoals een hoge werkdruk of persoonlijke problemen. Maar het kan ook fysieke stress zijn, zoals chronische pijn. Het is dus belangrijk om je pijnklachten serieus te nemen. Ook overmatig sporten is niet efficiënt: gun je lichaam rust!

Gewichtsverlies
Een crashdieet zorgt voor een disbalans in hormonen en zal daardoor het afvallen alleen maar belemmeren. Simpelweg minder eten helpt je niet bij het afvallen, je moet ook voldoende slapen, bewegen en niet te veel stress ervaren. Door het aanhouden van een gezonde leefstijl, zal je merken dat het makkelijker wordt om gezonde keuzes te maken. Bij gewichtsafname van 5 procent merk je al verschil: je voelt je fitter, gelukkiger en de kans op chronische ziektes, angst en depressie nemen af.