Een seizoensgebonden depressie of seasonal affective disorder (SAD) is een gemoedstoestand die onder invloed van de wisseling van seizoenen verstoord raakt. Het is een erkende aandoening die te vinden is in de DSM-V, het wereldwijd meest gebruikte diagnostisch handboek voor psychologen en psychiaters. Hier staan verschillende criteria in waaraan voldaan moet worden voordat we kunnen stellen dat iemand last heeft van een seizoensgebonden depressie. De problemen bij SAD kunnen variëren van bijvoorbeeld een aanhoudend leeg of bedroefd gevoel, problemen met slapen, problemen met eetlust, concentratieproblemen en een gebrek aan energie. Deze symptomen moeten verband houden met het seizoen als je spreekt van een seizoensgebonden depressie.

De oorzaak

De precieze oorzaken van een seizoensgebonden depressie zijn nog niet bekend. Het lijkt erop dat er verschillende aspecten zijn die met een seizoensgebonden depressie te maken hebben. Genetische aanleg, chemicaliën in de hersenen en ionen in de lucht zijn enkele verschillende aspecten waarvan gedacht worden dat ze eventuele oorzaken zijn. Onderzoekers zijn het er echter over eens dat mensen die lijden aan een seizoensgebonden depressie bijzonders gevoelig zijn voor licht, of juist aan het gebrek aan licht.

Onze biologische klok wordt beïnvloedt door de hoeveelheid licht. Via het netvlies komt zonlicht binnen, dat allerlei chemische processen in de hersenen op gang brengt. Dit gebeurt in de pijnappelklier, die zich in het midden van de hersenen bevindt. De stoffen die daar aangemaakt worden regelen onze biologische klok. Het hormoon melatonine is zo’n stof en deze veroorzaakt slaperigheid. Mogelijk is de aanmaak van melatonine bij mensen met een seizoensgebonden depressie verstoord. Daarnaast is zeer waarschijnlijk het serotoninegehalte bij mensen met een seizoensgebonden depressie uit balans, net als bij mensen met een ‘gewone’ depressie. Deze neurotransmitter regelt onder andere het gevoel van welbevinden.

Wat kun je ertegen doen?

Heb je last van seizoensgebonden klachten? Dan zijn er een aantal dingen die je zou kunnen proberen om aan je gemoedstoestand te werken.

Structuur
Het is belangrijk om een vast ritme te hebben. Punten en tijdstippen op een dag zijn belangrijk, omdat het houvast geeft en je ernaar toe kan werken. Ga op een vast tijdstip naar bed, sta op een vast tijdstip op en neem je maaltijden op een vast tijdstip.

Beweeg
Door te bewegen, maak je onder andere endorfine aan en voel je meteen stukken beter! En je wordt tegelijkertijd op een gezonde manier moe.

Sociaal contact
Blijf contact houden met je familie en vrienden, zo voorkom je dat je geïsoleerd raakt en daardoor nog somberder wordt. Het is wel van belang om met mensen af te spreken waar je echt jezelf kan zijn en waar je geen ‘masker’ op hoeft te doen.

Wees bewust van je gedachten
Begin aandacht te schenken aan de manier waarop je denkt. Wanneer je merkt dat bepaalde gebeurtenissen in je hoofd zich steeds opnieuw afspelen of jij je zorgen maakt over dingen die je niet kunt beheersen, erken dan dat je gedachten niet productief zijn. Vergeet niet: gedachten zijn maar gedachten. Jij bent jouw gedachte niet.