Als je zelfvertrouwen hebt, dan durf je voor jezelf op te komen en laat je anderen in hun waarde. Het opbouwen van zelfvertrouwen is niet altijd even makkelijk; veel mensen hebben er moeite mee. Wanneer je gehandicapt bent is dit soms nog een stuk moeilijker. Ook ik ben gehandicapt en vond het lastig om zelfverzekerd in mijn schoenen te staan. Maar waarom is het zo lastig voor gehandicapte mensen om een goed zelfbeeld op te bouwen? 

Zelfvertrouwen

Zelfvertrouwen ontwikkel je al op jonge leeftijd, bijvoorbeeld doordat je ouders van je houden, je steunen en je aanmoedigen. Maar, ook door goede ervaringen met anderen: klasgenoten, vrienden van de sportvereniging etc. Zelfvertrouwen is als een stenen fundament waar je op staat; elke positieve ervaring voegt een steentje toe, maar negatieve ervaringen zorgen ervoor dat andere stenen langzaam afbrokkelen. Helaas is het voor veel mensen met een lichamelijke handicap moeilijker om zelfvertrouwen op te bouwen. Het ontbreekt ons soms aan goede ervaringen die bijdragen aan dat zelfvertrouwen, zoals deelnemen aan een sportvereniging of het hebben van een leuke bijbaan. Daarnaast heb ik persoonlijk ook negatieve ervaringen gehad.

Hoe komt het dat ik, als gehandicapte vrouw, me minder zelfverzekerd voel?

Je vraagt je misschien af wat die negatieve ervaringen dan zijn, die ik heb meegemaakt waardoor ik minder stevig in mijn schoenen stond. Het kan zijn dat je denkt: dat zal vast wel meevallen. Hieronder deel ik een aantal van deze ervaringen:

• Je voelt dat je anders bent dan anderen. Regelmatig kun je dingen niet die andere kinderen wel kunnen. Je kan of mag niet altijd meespelen en je hoort er vaak niet bij. Ook word je als kind vaak anders benaderd door volwassenen. Soms trekken ze je voor, uit medelijden of goede bedoelingen. Dat valt vaak niet goed bij de andere kinderen, waardoor je nog meer een buitenbeentje wordt. Daardoor krijg je zelf weer de bevestiging anders te zijn dan anderen. 
• Soms praten mensen met elkaar over je als het gehandicapte kind. Je hoort mensen dan zeggen: “Erg hè, zo’n handicap. Ook voor die ouders. Je zou het maar treffen om zo’n kind te krijgen. Daar moet je toch niet aan denken! Zwaar hoor”. Je hoort dan dat je een last bent en dat werkt niet erg goed op je zelfvertrouwen. Ook reclames die stimuleren om mantelzorgers te ondersteunen met hun zware werk bevestigen dit. Jij voelt je het ‘zware werk’.
• Jouw eigen lichaam is nooit van jou. In ieder geval niet als de handicap ernstig is; je wordt bijvoorbeeld gewassen en aangekleed. Fysiotherapeuten en artsen; allemaal zijn ze met jouw lichaam bezig. 
• Je wordt verliefd. Maar al snel merk je dat je geen kandidaat bent die mee mag doen. Je ziet er anders uit dan anderen en de kans op een liefdesrelatie lijkt verkeken.
• Je studeert en haalt diploma’s, maar toch word je bij sollicitaties steeds afgewezen. Soms wordt je fysieke beperking verward met een mentale beperking, of je fysieke beperking vraagt om aanpassing van de werkgever en dat is vaak te lastig.
• Het voelt alsof je niet altijd op waarde wordt geschat. Veel mensen weten zich geen houding te geven. Ze schrikken omdat je anders bent. Ze durven je niet aan te spreken. Of ze gaan juist overdreven bewijzen dat zij geen moeite met een handicap hebben en zeggen dat erbij. 
• Het moeilijkste vind ik mensen die weten wat goed voor me is. Of mensen die met oprecht goede bedoelingen iets voor mij doen, waar ik zelf niet op zit te wachten. Op zo’n moment moet ik assertief zijn om niet ondergesneeuwd te worden en dat vind ik heel lastig.

Het is moeilijk om zelfvertrouwen te hebben als je geen goed zelfbeeld hebt. Je krijgt minder bouwstenen om een goed zelfbeeld op te bouwen en dat maakt het lastiger om assertief in het leven te staan. Het is niet alleen maar kommer en kwel; anders zou het leven niet de moeite waard zijn. Maar moeilijk is het af en toe wel.

Een ghetto voor gehandicapten

Ook in de samenleving leeft het idee dat gehandicapten zielig zijn. In november 1962 werd op televisie een geldinzameling programma uitgezonden, om een speciaal dorp te bouwen in het westen van de stad Arnhem. Mensen met een lichamelijke handicap konden in dit nieuwe dorp, met aangepaste woningen en een aangepaste infrastructuur, gaan wonen. Het AVRO programma werd door Mies Bouwman gepresenteerd en in totaal brachten de Nederlandse televisiekijkers twaalf miljoen gulden bijeen. Een soort ghetto voor gehandicapten dus.

In 1989 zond de NCRV het televisieprogramma Drempels Weg uit; ook deze keer om geld in te zamelen voor mensen met een handicap. Deze actie leverde ongeveer 5 miljoen gulden op. Maar de insteek van dit programma was gelukkig anders; het had als doel om bestaande gebouwen toegankelijker te maken voor gehandicapten. Door middel van dit programma deden de programmamakers hun best om oprecht te laten zien dat mensen met een handicap ook mee willen en kunnen doen in onze samenleving. En, dat het aan iedereen is om daar een steentje aan bij te dragen!

Vooruitgang

Uiteindelijk werd op 13 december 2006 in de algemene vergadering van de Verenigde Naties, een verdrag getekend dat de rechten en waardigheid van personen met een handicap of beperking beschermt. Het duurde tot 2008 voordat het verdrag in werking trad, maar pas in 2016 ging Nederland hiermee aan de slag. Het mooie streven is dat gehandicapten mee mogen doen in de maatschappij. Op elk gebied!

We zijn er nog niet

Toch is er nog een lange weg te gaan. Elke twee jaar is de Support Beurs in de Jaarbeurs in Utrecht. Tijdens deze beurs zijn er fantastische en innovatieve hulpmiddelen voor mensen met een beperking te bewonderen. Al deze nieuwe ontwikkelingen zouden de emancipatie van mensen met een handicap zeker ten goede komen. Maar, helaas blijkt uit de praktijk dat deze fantastische uitvindingen onbereikbaar zijn voor de gewone mens. Gehandicapten kunnen deze hulpmiddelen meestal zelf niet kunnen bekostigen en gemeenten, die hier verantwoordelijk voor zijn, gaan voor de meest goedkope oplossing. 

Hulp

Het is van groot belang dat elke gehandicapte genoeg zelfvertrouwen heeft om in elk opzicht te knokken in deze maatschappij. Daarom heb ik de stap genomen om hulp te zoeken; om te werken aan mijn zelfvertrouwen, te ontdekken dat ik gezien en gehoord mag worden en mezelf mag laten zien. Ook om een antwoord te krijgen op de vraag “gaan een handicap en zelfvertrouwen eigenlijk wel samen?”. Deze hulp heeft mij heel veel opgeleverd: ieder mens, gehandicapt of niet gehandicapt, heeft het recht om gezien te worden. En JA, zelfvertrouwen en een handicap gaan zeker samen.

NiceDay

Heb jij moeite met het opbouwen van zelfvertrouwen en zou je daar graag wat hulp bij willen? Klik dan hier voor meer informatie over online en toegankelijke hulp via NiceDay.