Lang heeft de woning onder mij leeg gestaan. Dat was lekker rustig, met achter een heerlijk grote verwilderde tuin waarop ik uitkeek. Nu hebben nieuwe buren, een jong stel met een kind, het gekocht van de sociale woningbouw. En ze hebben er grootse plannen mee en heeft dat effect op mijn leefomgeving. 

Nieuwe buren

Ik kom thuis van boodschappen doen en zie ze in de voortuin staan. Mijn hart gaat in de versnelling, mijn adem stokt, schoenen vullen zich met lood en ik verander in Pinocchio. Gespannen zet ik vast een glimlach op mijn gezicht en loop mijn huis nader. “Hallo”, ben ik hen voor. Zij groeten vriendelijk terug en dan volgt het verplichte praatje. Ik voel me erg ongemakkelijk maar laat dat natuurlijk niet merken. Zodra ik de deur achter me dicht trek, blaas ik uit. Pfff, het is weer veilig.

Plots dringt het volledig tot me door: mijn wereld is doorbroken, verstoord, in duigen. Ik ben weer zichtbaar voor vreemden. Ik kan ze niet negeren; ik heb hoedanook met deze mensen te maken. Mijn huidige buren ken ik al meer dan tien jaar en zijn dus niet meer vreemd, zelfs erg vertrouwd. Maar deze nieuwe mensen ken ik niet, weet niet wat ze denken, wat ze zien of wat ze van me zullen vinden. Ik voel me gevangen door hun aanwezigheid. De anderen zijn de hel, zei de Franse filosoof Sartre zo mooi pessimistisch. Het zijn immers zij die jou zichtbaar maken en over je zullen oordelen. Ik weet wel, op den duur kunnen anderen ook je hemel zijn – zo af en toe.

Leefomgeving

Doordat deze nieuwe buren gaan verbouwen en in hun achtertuin een enorme uitbouw gaan maken, dringt hun aanwezigheid ook materieel aan mij op. Een groot stuk van mijn uitzicht op groene tuinen zal verdwijnen en een flink zwart dak zal de plaats innemen. Dat heb ik ook meegemaakt met de onderburen naast mij. Plots kijk ik elke dag rechts van mij uit op een groot levenloos, rommelig vlak asfalt. Mijn oase van rust wordt stukje bij beetje dicht gebouwd.

Dit is al langer gaande. Ik woon in een grote stad en er wordt flink gebouwd. Tal van particulieren kopen woningen van de sociale woningcorporaties, maken het hun eigendom en doen ermee wat ze zelf willen zonder oog voor anderen. Woonde ik voorheen in een fijne volksbuurt, nu wordt het steeds meer een luxe yuppenbuurt. De mensen worden elkaars concurrent die elk een stukje leefomgeving voor zichzelf opeisen en de anderen als mogelijke last ervaren. Tja, dan worden de anderen wel de hel.

De buitenwereld

Beetje bij beetje dringt de buitenwereld zich dus aan me op, komt ze dieper bij me binnen, sluit zich strakker om mijn lichaam. Om de wereld buiten te sluiten, is het niet meer voldoende om mijn deur achter me dicht te trekken. Bouwgeluiden dringen onophoudelijk door muren, kindergeluiden klinken tot ‘s avonds laat en de TV’s links en rechts mompelen hun programma’s. Het buiten stroomt onverschillig en onvermijdelijk naar binnen.

De levendigheid in deze wijk was altijd goed in balans. Mijn woning was een privédomein dat me voldoende kon afschermen van de buitenwereld. Het was mijn plekkie waar ik mezelf kon zijn, niet gezien werd of met anderen te maken had. De laatste tijd gaat mijn woning meer lijken op een verblijfplaats, een tijdelijk onderdak, opgejaagd om snel te moeten verhuizen.

Je eigen leefomgeving

Een woning is meer dan een huis van stenen, glas en hout. Het is meer dan een dak boven je hoofd. Vraag het mensen die hun huis kwijt zijn geraakt, door geldproblemen, natuurramp of oorlog. Ze zijn ontheemd, de weg bijster en continu in afwachting om de draad weer op te kunnen pakken. Vraag het mensen in asielzoekerscentra. Zij wonen daar niet, al verblijven ze er soms jaren. De mensen in hun buurt zijn niet hun buren, slechts vreemde mede asielzoekers die wachtende zijn. Ik begin me bijna een asielzoeker in mijn eigen huis te voelen.

Wonen is een  bestaanswijze

Wonen is een bestaanswijze, het zorgt voor een eigen leefomgeving in de wereld, jouw plek in de wereld. Wonen is als een veilige haven vanwaar je kunt vertrekken, vanwaar je met een gerust hart de wereld in kunt gaan, naar je werk, school, de winkel of naar je vrienden. Het is een plek waar naartoe je weer veilig terug kunt keren, met de zekerheid dat het er nog staat sinds je vertrok. Wonen is een anker voor mijn bestaan, een oriëntatiepunt waaromheen mijn wereld zich omspant.

Wonen is een privéruimte

Wonen is een ook privéruimte, voor jou en jou alleen. Het geeft je het gevoel dat je er welkom bent, dat je er mag zijn en de zekerheid heb dat het je beschermt tegen de chaotische wereld. Het is een ruimte dat je de ruimte biedt om ongezien jezelf te kunnen zijn. Mijn woning is een mogelijkheid om te ontspannen, ongegeneerd op de bank te hangen, in mijn blote kont rond te lopen, als een debiel te mogen dansen zonder dat iemand er wat van kan zeggen.

Wonen is een zelfexpressie

Wonen is een zelfexpressie, een visitekaartje, een gastvrije ontvangstruimte waar je je familie, vrienden en naasten welkom kan heten in jouw woning. Mijn woning is een deel van mijzelf, van wie ik ben. De manier waarop ik het heb ingericht, de kleuren, de geuren en de spulletjes her en der. Typisch Rogiér, zeggen mensen dan. Dit ben ik, hier woon ik, dit is mijn bestaan.

Alles wordt anders

Voor een lange tijd voelde mijn huis echt als een woning. Het was mijn veiligste plekje op aarde, mijn ankerpunt, mijn zijn. Nu komen er weer nieuwe buren en weer wordt alles anders. Ik woon in een levendige stad, ik weet het, tussen mensen en nieuwe omstandigheden. De wereld is altijd in constante verandering. Ik weet het, en toch voel ik me ontregeld, heb ik enorme behoefte aan rust, stabiliteit en orde.

En mijn nieuwe buren? Ach, die moeten natuurlijk ook hun woning creëren, hun plekje eigen maken. Dat doen ze door te verbouwen, het steen, glas en hout naar hun persoonlijke voorkeur vormgeven. Dat doen ze door hun aanwezigheid te laten merken, door hun geluiden de lucht in te stuwen en hun leefomgeving in onze buurt te etaleren. Door een belachelijk grote uitbouw onder mijn raam in hun tuin te maken! Grrrr… Wonen is en blijft een moeizame interactie tussen mensen, ruimte en materie. Dat noemen ze leven geloof ik. Pfff…