Over de hele wereld zijn er ongeveer 70 miljoen mensen die stotteren. 22 oktober is de dag dat er extra aandacht wordt gevraagd voor spraakgebreken. Sinds 1998 wordt er jaarlijks op deze dag de ‘Wereldstotterdag’ georganiseerd. Elke landelijke organisatie die verbonden is met de International Stuttering Association kan deze dag op hun eigen manier invullen.

Wat is stotteren?

Stotteren wordt omschreven als spraak die gekenmerkt wordt door veel voorkomende herhalingen, verlengingen van klanken, lettergrepen of woorden, of door veelvoorkomende aarzelingen en/of pauzes. Deze verschijnselen komen langdurig (minstens drie maanden) voor en zijn zo erg dat het de vloeiendheid van de spraak duidelijk verstoort. In deze omschrijving wordt de meest voorkomende vorm van stotteren besproken, namelijk het ontwikkelingsstotteren.

Effect op je mentale gezondheid

Stotteren kan hoorbaar zijn, dan treden er blokkades, herhalingen en ongewilde pauzes tijdens het spreken op. Het kan bovendien ook zichtbaar zijn, dan zijn er bijvoorbeeld meebewegingen in het gezicht of ledematen van iemand te zien. Daarnaast kan het ook niet merkbaar en dus verborgen zijn. Spreekangst, schaamte, het vermijden van moeilijke woorden en minderwaardigheidsgevoelens, depressieve gevoelens kunnen hierbij een grote rol spelen. Vooral de verborgen symptomen kunnen leiden tot leerproblemen, minder presteren en psychosociale problemen.

Wat is de oorzaak van stotteren?

Er is niet één specifieke oorzaak te noemen. Er is wel veel bewijs gevonden voor het genetische aspect van stotteren, er is dus meer kans op de ontwikkeling van stotteren als stotteren in de familie voorkomt. Spreken is een ingewikkeld proces van timing en coördinatie van ademhaling en veel spieren die gestuurd worden door de hersenen. In dit complexe proces gaat bij iedereen wel eens iets mis, maar bij iemand die stottert is er sprake van problemen in de timing en coördinatie van dit proces. Gebrek aan taalvaardigheden en de mate van concentratie kunnen ook een rol spelen bij stotteren.

Situationele factoren

Stotteren wordt vaak uitgelokt door stress. Iemand die stottert zal dan ook vooral haperen als hij/zij gespannen is. Er is een zwakke aanleg voor de timing van spraakbewegingen en dit heeft invloed op een snellere ontregeling van het spreken. Spanning of angst zet de spraakspieren onder een nog meer grote spanning.
Echter hoeven situationele factoren niet altijd invloed te hebben, het hangt af van de persoon zelf. Bij de één is het stotteren altijd constant en bij de ander is het wel sterk gekoppeld aan bepaalde situaties en/of personen.

Advies voor de luisteraar

Let vooral op wàt er gezegd wordt en niet op de manier hoe het gezegd wordt. Gedraag je als hoe je met ieder ander praat. Wat je vooral moet laten is luider of breedsprakig praten. Je kan ook nagaan bij de desbetreffende persoon of hij/zij aangevuld wil worden. De persoon kan op deze manier zelf aangeven of hij/zij dit prettig vindt, meestal wordt het aanvullen niet op prijs gesteld.

NiceDay app: Stotter jij zelf of ken je iemand die stottert? Schrijf erover in je dagboek in NiceDay.