Seksualiteit en seksueel functioneren zijn een essentieel onderdeel van de kwaliteit van ons leven, in alle levensfasen. Seksuele gezondheid wordt vaak geassocieerd met geluk, een lange levensduur en welzijn. Somberheid kan een grote invloed hebben op je seksualiteit; wanneer je niet zo lekker in je vel zit, heb je misschien minder zin in seks. In deze blog ga ik in op de vraag: wat is het effect van somberheid op seksualiteit?
Problemen met seksualiteit
Op het gebied van seksualiteit kun je verschillende problemen ervaren. Zo kan je minder verlangen hebben; je denkt weinig aan seks, hebt minder tot geen seksuele fantasieën en hebt over het algemeen weinig zin om seks te hebben (een laag libido).
Ook kun je lichamelijke problemen hebben met betrekking tot seksualiteit. In een situatie waarin je normaliter opgewonden zou worden, reageert je lichaam ineens niet zoals je gewend bent, of heeft je lichaam dat misschien nooit gedaan. Denk aan het krijgen en vasthouden van een erectie of het nat worden van de vagina. Dat kan seksueel contact lastig en zeer frustrerend maken.
Daarnaast kun je ook problemen ervaren met het krijgen van een hoogtepunt: een orgasme.. Zo kan het te vroeg, te laat of zich helemaal niet meer voordoen. Tot slot zijn er problemen met seksualiteit die gekoppeld zijn aan pijn, zoals pijn bij penetratie of het kan zelfs onmogelijk zijn om iets in te brengen.
Somberheid
Wat veel mensen niet weten is dat somberheid vaak een effect heeft op onze seksualiteit. Uit onderzoek blijkt dat 50% van de mensen met een depressie last heeft van een seksueel probleem of een seksuele disfunctie. Nog maar 25% van de vrouwen en 50% van de mannen met een depressie is seksueel actief. Bij 40% van de mannen en bij 50% van de vrouwen is het seksuele verlangen verminderd en ongeveer dezelfde hoeveelheid heeft moeite met fysieke opwinding. Orgasme problemen spelen bij 15 tot 20% van de depressieve vrouwen. 12% van de mannen heeft last van vroegtijdige zaadlozing en 22% van de depressieve mannen had last van vertraagde zaadlozing.
Seksualiteit en medicatie
Bovenstaande cijfers hebben betrekking op mensen die geen medicatie ontvangen. Echter kan het gebruik van antidepressiva ook problemen in seksualiteit veroorzaken. Mocht je medicatie gebruiken en hier last van hebben, bespreek dit met je behandelaar. Het is mogelijk om een ander middel te kiezen die deze bijwerking bijvoorbeeld niet of minder heeft, maar ook andere oplossingen zijn mogelijk. Maak het bespreekbaar met je behandelaar, zodat deze je kunt helpen. Erover praten lucht vaak al op. Mocht je dus seksuele problemen ervaren, weet dan dat je niet alleen bent!
Een depressie en seksueel functioneren
De relatie tussen depressie en seksueel functioneren is complex. De seksuele problemen kunnen een rechtstreeks gevolg zijn van de depressie. Dit is een vorm van anhedonie: geen vreugde noch plezier meer ervaren. Daarnaast horen er symptomen bij een depressie zoals negatieve zelfwaardering, toegenomen schuldgevoel, moeheid en onbehagen, die indirect het gevoel van zin in seks doen verminderen. Depressie gaat ook gepaard met fysieke verstoringen, vooral in het zenuwstelsel, wat een effect heeft op het seksueel functioneren van je lichaam.
Oorzaak en gevolg
Een seksuele disfunctie kan het gevolg zijn van een depressie, maar ook de oorzaak ervan! Seksueel disfunctioneren betekent ook dat er seksueel niet wordt voldaan aan het beeld wat iemand van zichzelf heeft, of het beeld wat de partner van de ander heeft. Dit kan het gevoel van eigenwaarde ernstig verstoren en bijdragen aan een depressie. In dat geval kan het verstandig zijn om als eerste het seksuele probleem te behandelen.
Seksuele problemen kunnen ook het gevolg zijn van andere ziekte, verbonden met depressies. Denk maar aan diabetes of hormonale afwijkingen zoals een testosteron tekort. Daarom is het belangrijk om lichamelijke oorzaken altijd eerst uit te sluiten.
Andere oorzaken van problemen met seksualiteit zijn rouw, een scheiding of relatieproblemen. Deze kunnen zowel leiden tot depressies als seksuele disfuncties. In dat geval is partner relatie therapie een verstandige aanvulling op de behandeling.
Tip
Maak seks weer leuk! Je kunt starten met zelf te ontdekken wat je seksueel leuk of lekker vindt. In het begin moet je jezelf er misschien toe zetten en er tijd voor maken, maar het is het zeker waard! Eigenlijk net als het oppakken van andere dingen die je leuk vindt om te doen. Lees eens de psycho-educatie over de vicieuze gedragscirkel. Het opdoen van positieve ervaringen zorgt dat je die vers in je geheugen hebt en weer eerder zin hebt om nog een keer zoiets te doen. Door zelf actief te werken aan een positieve seksuele ervaring kun je stapje voor stapje je zin in seks weer opbouwen. Heb je een partner? Start dan eerst alleen, dan voel je misschien minder druk. Zo kun je langzaam opbouwen naar samen iets leuks doen en weet jij tegen die tijd precies wat je wilt!
Anne is psycholoog en zo nu en dan merkte ze dat ze last had van onzekerheid en sombere gevoelens. Om hier mee aan de slag te gaan startte ze een online traject binnen NiceDay. Hier deelt zij haar ervaring met online hulp.
Nieuwsgierig
“Ik kwam met NiceDay in aanraking door een tip van mijn supervisor. Hij zei dat het misschien goed is om NiceDay voor mijn cliënten in te zetten. Nieuwsgierig downloadde ik de app om een kijkje te nemen. Ik besloot de app zelfstandig te gebruiken en begon met het invullen van dagboeken en g-schema’s. Maar, ik merkte dat het invullen van deze schema’s alleen niet genoeg was om mij met mijn problemen te helpen.”
“Doordat we ons in het begin van de Corona crisis bevonden, was ik zelf ook overgegaan op online consults en videobellen. Het concept van online behandeling was dus al een soort vanzelfsprekend. Waarom zou ik niet eens online coaching proberen? Ik meldde mij aan voor coaching bij NiceDay en werd gekoppeld aan psycholoog Sarah.”
Goede band
“Met Sarah had ik een goede klik. Ik merkte tijdens ons eerste gesprek een goede balans tussen haar voorbereiding van de vragenlijst die ik al had ingevuld, en de onderwerpen die zij zelf in het gesprek naar voren haalde. De dingen die ze aankaartte sloten goed aan op mijn eigen ervaring en kennis. Soms zocht zij bijvoorbeeld informatie of artikelen op over dingen die ik nog niet wist, die ze dan naar mij stuurde om te lezen.”
“Ook kon Sarah een kritische noot geven: “Zo heb je het misschien geleerd, maar is dat ook zo en werkt dat ook echt zo?”. Dat vond ik heel prettig.“
Fijn aan NiceDay app
“De G-schema’s vond ik erg handig. Doordat de vragen stap voor stap gesteld worden, wordt je er als het ware doorheen geloodst. Natuurlijk kun je die vragen zelf ook bedenken, maar door het stap voor stap te zien op een scherm hoeft het minder vanuit je eigen kracht te komen. Het helpt je dan dingen van een andere kant te bekijken.”
“Wat ik ook fijn vond was dat je de app altijd bij je hebt. Je kunt deze misschien niet tijdens je werk gebruiken, maar wel tijdens de terugweg. Je hebt het altijd bij de hand.”
“Door de app had ik het gevoel dat er altijd iemand was die met mij mee keek. Ik sprak met Sarah af dat, wanneer ik wilde dat zij meelas, ik haar naam bij mijn dagboekregistratie zette. Maar ook wanneer ik dat niet deed, had ik toch het gevoel dat ik mijn gedachte aan iemand richtte. Via de app kreeg ik het gevoel dat iemand met mij mee keek en dacht om je te steunen en stimuleren in je zelfontwikkeling. Dat vond ik een heel fijn idee.”
Zou je de NiceDay app aanraden?
“Ik heb niet erg lang zelfstandig gebruik gemaakt van de app, maar heb deze al aangeraden aan anderen. Dus ja, wanneer ik denk dat iemand er baat bij kan hebben zou ik deze aanraden. De online hulp beviel ook goed; Sarah hielp mij aan andere inzichten en handvatten. Vanwege Corona zijn we nu grotendeels allemaal online, dus het is zeker de moeite om ook online hulp te vragen.”
Anne ontving online hulp via de NiceDay app. Wil je meer weten over NiceDay of over hoe je een online behandeling kunt starten? Klik hier voor meer informatie.
Als je wat minder goed in je vel zit en je moe voelt, is het lastig om bezig te blijven. Het vervelende is dat bezig blijven juist het beste recept is om je weer energieker en vrolijker te voelen. Als je thuis op de bank blijft zitten, of misschien wel in je bed blijft liggen, doe je namelijk geen positieve ervaringen op. Ook heb je dan veel tijd om te piekeren. Het resultaat: je voelt je steeds slechter. Lukt het om bezig te blijven, dan doe je positieve ervaringen op en heb je minder tijd om te piekeren. Dit zorgt voor meer energie en helpt je om weer uit het dal te klimmen! Jezelf motiveren? Lees verder!
Negatieve spiraal
Oke, bezig blijven is dus de oplossing. Dat is natuurlijk zo’n typisch geval van ‘makkelijker gezegd dan gedaan’. Je voelt je immers moe en kijkt als een berg tegen alle activiteiten op. Misschien maak je je zorgen dat je anderen tot last bent. Misschien denk je dat anderen je saai zullen vinden, omdat je wat minder actief deelneemt aan gesprekken. Het gevolg: je zegt afspraken af, hebt meer tijd om te piekeren en ervaart minder positieve ervaringen. Je komt in een negatieve spiraal terecht, waarbij je steeds minder onderneemt en je steeds futlozer voelt.
Tijd om dit anders te doen
Dingen ondernemen lukt het beste als je probeert om activiteiten niet zwart/wit te zien: wel of niet te doen. Ga op zoek naar het grijze gebied daartussenin. Probeer iedere keer dat je een afspraak af wil zeggen of niet wil plannen te kijken naar wat er nu wel mogelijk is. Bedenk dat iets wel of helemaal niet doen je niet zal helpen. Maar let op: iets doen wat nu te veel voor je is, komt je stemming en energie ook niet ten goede. Je gaat dan over je grenzen heen. De uitdaging is om datgene op te zoeken wat er tussen in ligt; een activiteit wel ondernemen, waarbij je niet over je grens gaat.
Drie tips om je verder te helpen
- Is het te veel om de hele avond naar een vriend te gaan? Pas de afspraak aan naar wat je nu wel aankan. Even samen iets eten of alleen een kop thee drinken vraagt misschien minder van je. Ook kan je samen een korte wandeling maken. Hoe zou het zijn als deze vriend naar jou zou komen voor een kopje thee of korte wandeling? Dat kan natuurlijk ook! Mocht dit ook te veel voor je zijn, bel elkaar dan op en plan een afspraak in die beter past bij je energielevel.
- Is sporten op dit moment te veel? Kijk niet alleen zwart/wit naar wel of niet sporten, maar kijk naar het grijze gebied. Wat kun je in de plaats van sporten doen? Ga bijvoorbeeld een rondje wandelen op het moment dat je eigenlijk zou sporten. Of een stukje fietsen. Je kunt ook tien minuten gaan hardlopen in plaats van een hele sportles te volgen. Dagelijks wandelen of hardlopen in de buitenlucht hebben een positief effect bij een sombere stemming
- Geen zin in een drukke verjaardag? Even kort op bezoek is ook een optie. Kijken of je de verjaardag op een andere manier kan vieren kan natuurlijk ook.
Ten slotte is het goed om te weten dat je je niet altijd meteen beter voelt na een activiteit. Geeft het even de tijd! Na verloop van de tijd zul je merken dat je je steeds beter gaat voelen, maar belangrijk is om dingen te blijven ondernemen.
Oefening
Bekijk je agenda voor komende week: waar zie je nu al tegen op? Hoe kan je deze activiteit meer ‘grijs’ maken? Kan je de activiteit aanpassen naar wat op dit moment wel gaat? Heb je hier wat hulp bij nodig? Ga direct aan de slag met een professional.
Het favoriete seizoen van veel mensen is inmiddels officieel afgelopen. Warme zomeravonden hebben plaatsgemaakt voor gure regenbuien, de dagen worden korter en het wordt steeds minder aantrekkelijk om lekker naar buiten te gaan.
Veel mensen ervaren een verandering in hun humeur. Maar liefst veertig procent van de bevolking zegt zich minder lekker in z’n vel te voelen tijdens de koude en donkere maanden van het jaar; zo voelen ze zich onprettig en minder energiek. Tien procent heeft last van een flinke dip en 450.000 Nederlanders hebben zelfs last van een seizoensgebonden depressie.
Wat nu?
De vermindering van het licht en de warmte overdag, samen met het vaker binnen zitten, zijn de grootste veroorzakers van deze gevoelens. Toch heeft ook de herfst veel moois te bieden! Om de herfstblues tegen te gaan, volgen hier een paar tips om meer van de herfst te genieten.
1. Ten eerste: ga naar buiten!
Geniet van de natuur, die in de herfst misschien wel op zijn mooist is, met zijn prachtige kleuren en paddenstoelen. Genoeg zonlicht kan enorm helpen tegen sombere gevoelens. Naast dat zonlicht een directe positieve invloed heeft op je humeur, zal je lichaam ook meer vitamine D aanmaken. Vitamine D heb je nodig voor stevige botten en tanden, een goede spierfunctie, de werking van het immuunsysteem en ook voor een goed humeur! Er zijn genoeg leuke buitenactiviteiten om te doen in de herfst. Ga bijvoorbeeld kastanjes verzamelen of knutselen met herfstbladeren. Het kan ook ontzettend leuk zijn om juist in de herfst te gaan picknicken: neem een kleedje mee, kleed je warm aan en vergeet vooral de thermoskan met warme thee, koffie of chocolademelk niet! Of lekker in je eigen tuin, met een vuurkorf. Ook in de herfst kun je zo lekker warm ’s avonds buiten zitten met familie en vrienden. Marshmallows en glühwein maken de avond af.
2. Blijf bewegen!
Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat sporten kan helpen om depressieve gevoelens tegen te gaan. Zeker in de herfst is het goed om buiten te sporten, als het nog licht is. Ga bijvoorbeeld hardlopen! Dit verhoogt lichaamsbeweging en draagt bij aan je dagelijkse dosis zonlicht. Een stevige wandeling kan ook al heel veel doen.
3. Zorg voor een prettige ochtend
Juist in de ochtend hebben veel mensen last van een dipje. Zonder zonlicht is het moeilijker om op te staan en positief te beginnen aan je dag. Wat hierbij kan helpen is een wake-up light: een wekker met een lamp die steeds feller gaat schijnen, net alsof de zon opkomt. Een prettig ochtendritueel kan ook helpen bij het opstarten. Probeer bijvoorbeeld elke ochtend een extra lekker ontbijtje klaar te maken waar je je op kunt verheugen. Of plan ’s ochtends een leuke activiteit in, zoals een stukje lezen in een boek, een serie kijken of een paar minuten yogaoefeningen doen. Zo start je de dag meteen met een goed gevoel.
4. Maak het gezellig in huis
Als het buiten koud en regenachtig is, kan het heel prettig zijn om warm en knus binnen te zitten. Wat kaarsen of andere lichtjes kunnen zorgen voor een gezellig gevoel, net als een zacht dekentje op de bank waar je je onder kunt verschuilen. Lekkere geuren van bijvoorbeeld essentiële oliën of geurkaarsen kunnen ook bijdragen aan een prettige sfeer. Of bak eens een appeltaart voor een heerlijk warme en kruidige geur in huis.
5. Probeer een nieuwe hobby uit
Als je graag creatief bezig bent, kan leren breien of haken erg leuk zijn voor in de herfst. Zo kun je in de winter al met je eigen gebreide sjaal op pad! Probeer een nieuwe sport uit, of ga eens op pianoles. Er zijn genoeg plekken waar je gratis proeflessen kunt volgen, maak hier gebruik van. Of neem een abonnement bij de bibliotheek en ga lekker lezen.
6. Overweeg professionele hulp
Als je je erg rot voelt, is het een goed idee om eens bij de huisarts langs te gaan. Deze kan je doorverwijzen naar bijvoorbeeld lichttherapie of je voedingssupplementen aanraden zoals vitamine D. Ook kan de huisarts je doorverwijzen naar de psycholoog als dit nodig is. De NiceDay-app kan je ook goed helpen bij je herfstdip, met of zonder professional. Onderaan dit artikel vind je meer tips over hoe je de NiceDay-app hiervoor kunt gebruiken.
7. En als laatste: geniet van de kleine, fijne dingen die de herfst te bieden heeft
Bijvoorbeeld van die leuke en lekkere warme trui die je eindelijk weer aan kunt, een warme kop thee, binnen zitten terwijl het buiten regent, koken met pompoen, noem maar op. Er zijn genoeg mooie en fijne dingen aan de herfst!
NiceDay: Plan leuke dingen in om te doen in de herfst in je Daily Planner. Schrijf in het dagboek op waar je van kunt genieten in de herfst.
Iedereen zit weleens niet lekker in zijn vel of voelt zich soms wat somber. Vaak gaan deze gevoelens over na verloop van tijd. Bij sommige mensen is dat echter niet het geval: ze blijven in een dip zitten, voelen zich langere tijd somber en hebben nergens meer energie voor. Als dit langer aanhoudt dan twee weken en de klachten erger worden spreken we van een depressie, een van de meest voorkomende stemmingsstoornissen. Als dit het geval is, is het verstandig om hier iets aan te doen. Gelukkig zijn er genoeg manieren om depressie de baas te worden en kunnen verschillende therapieën uitkomst bieden.
Wat is een depressie?
Depressie is een stemmingsstoornis dat zich op verschillende manieren kan uiten. Deze stoornis wordt voornamelijk gekenmerkt door een sombere stemming of het verlies van interesse en plezier in het dagelijks leven. Andere veelvoorkomende symptomen zijn: slaapproblemen, terugkerende gedachten over zelfmoord, vermoeidheid, gebrek aan energie en moeite met concentreren. De meeste mensen ervaren dit soort gevoelens en gedachten weleens gedurende hun leven, anders is dit wanneer de onderliggende oorzaak een depressie is. In dit geval kunnen de symptomen steeds erger worden en kunnen de gevoelens langdurig aanhouden. De scheidingslijn tussen ‘normale somberheid’ en het hebben van een depressie is soms lastig te bepalen.
Nooit één oorzaak
Depressie ontstaat zelden spontaan. Vaak is het een combinatie van factoren die ervoor zorgen dat een depressie zich uit. Genetische aanleg, persoonlijkheid, hormonale veranderingen of negatieve ervaringen in de jeugd kunnen je bijvoorbeeld kwetsbaar maken voor depressie. Vanuit de omgeving gaat het vaak om ingrijpende gebeurtenissen die de depressie triggeren zoals: verlies van baan, overlijden van een geliefde of conflicten.
Een vicieuze cirkel
Het kan ook gaan om problemen die al langer lopen, maar beginnen door te wegen. Als gevolg hiervan raken mensen vermoeid en somberder. Dit gaat tevens vaak samen met het opkomen van negatieve of sombere gedachten. Deze drie processen versterken elkaar, wat leidt tot steeds meer terugtrekking van de persoon in kwestie. Gevolg van deze terugtrekking is echter dat er minder plezierige activiteiten worden ondernomen. Dit gebrek aan positieve bekrachtiging versterkt de negatieve gedachten en sombere stemming (MacPhillamy & Lewinsohn, 1974). Hierdoor kom je in een vicieuze cirkel terecht waar je moeilijk uitkomt. Om deze vicieuze cirkel te doorbreken, is het weer actief worden, oftewel gedragsactivatie(GA), van groot belang.
Weer actief worden
Gedragsactivatie is een effectief gebleken behandelmethode voor mensen met een depressie. Het richt zich voornamelijk op het gedrag van de cliënt waarbij vermijding, terugtrekking en inactiviteit wordt aangepakt (Jacobson, Martell & Dimidjian, 2001). Het doel is om de cliënt weer actief te krijgen waardoor hij of zij meer positieve bekrachtiging zal ervaren. Op deze manier doorbreek je de eerder genoemde vicieuze cirkel.
NiceDay: Plan een activiteit in in de Daily Planner om zo de vicieuze cirkel te doorbreken. Schrijf na afloop in je dagboek wat voor effect het heeft gehad.
