Ik wil mezelf zijn. Mijn hele zelf. Ik heb er hard voor gevochten en nog harder aan gewerkt. Maar, als je eenmaal zo ver bent gekomen dat jezelf zijn regelmatig lukt, dan heb je nog meningen en beelden van anderen. Moet je daar lak aan hebben? Ja en nee.

Als er 1 proces is waar je nogal afhankelijk bent van beelden van anderen is het wel het sollicitatieproces. Daar zit ik nu middenin. Mijn vriendinnen weten dat ik een baan zoek en helpen me graag. Een van hen kwam laatst met een enorm leuke kans. Bij een bedrijf wat gespecialiseerd is in jeugdzorg, zochten ze een coach voor jongeren met problemen of een achterstand. Geknipt voor mij. Zij kende de eigenaar en zou hem bellen om een goed woordje te doen. Helaas liep dat uit op een harde confrontatie met stigma en beelden van anderen. Zij had in al haar enthousiasme en geloof in mij ook aangehaald dat ik Borderline heb; Juist omdat ze dat in deze functie als een pre ziet, wat ook zeker waar is in dit geval. Maar de man aan de andere kant kent mij niet, en noemde mij een te groot risico. Einde sollicitatie, nog voor deze begonnen was. Dat is natuurlijk ongelooflijk balen. Waar ging dit mis?

Het beeld van Borderline

Bij het beeld van Borderline. Deze man zit in de geestelijke gezondheidszorg en kent het fenomeen Borderline. Hij heeft daar vast ervaring mee en kent kenmerken. Aan sommige van die kenmerken kan een risico hangen en hij probeert, natuurlijk, zijn bedrijf te runnen met zo min mogelijk risico. Maar hij kent mij niet. Mijn vriendin wel. Zij weet dat ik veel meer ben dan dat. Dat ik juist van iets wat gezien wordt als zwakte, een kracht heb gemaakt door zelfinzicht en kunde. Dat ik goed functioneer en aanpassingsvermogen heb. Dat ik veel meer te bieden heb. Alleen, met het noemen van Borderline creëerde zij een link naar een beeld wat al het andere wegvaagde. Een heel beperkt beeld, een stigma, maar het bepaald wel de uitkomst.

Hokjes denken

Wij mensen zijn nogal voorgeprogrammeerd. Als je bedenkt dat we maar 10 procent van wat we met onze zintuigen waarnemen ook echt bewust verwerken, dan kun je je afvragen wat er met die andere 90 procent gebeurt. Het merendeel wat wij waarnemen wordt onbewust verwerkt door onze hersenen. En die zijn een meester in het snel verwerken van informatie zodat ons bewustzijn er iets mee kan, dat we kunnen reageren, of niet. Dat doen ze onder andere door informatie te categoriseren. En dat is nodig, want er komt zoveel informatie op ons af,  en er wordt zo snel een reactie verwacht, dat zou anders niet kunnen. Onze hersenen zijn onze computer, er speelt zich heel veel op de achtergrond af, zodat jij je spel kan spelen, boek kan schrijven, je werk kan doen.

Helaas heeft dat wel ook nadelen. Onze hersenen organiseren de wereld wel enkel in de categorieën die ze kennen; we zien de wereld dus enkel zoals wij zelf zijn. We zien de wereld met wat we geleerd hebben, gezien hebben, meegemaakt hebben. Naarmate we ouder worden komen er weinig categorieën meer bij, alles wat we meemaken wordt vergeleken met de hokjes die we kennen. Dat kan resulteren dat je in een beperkt hokje wordt geduwd, een verkeerd hokje, of, nog erger, dat er geen hokje voor je is. Want hoe moeten je hersenen reageren op iets wat ze niet kennen? Dat voelt als risico. Je zal, in ieder geval, in eerste instantie, nooit als heel persoon gezien worden. Je wordt ingedeeld op basis van een kenmerk of kenmerken. Dat is waar je rekening mee moet houden. Dat is strategie.

Strategisch zijn

Strategie kan een negatieve smaak hebben, omdat je bewust bezig bent met wat je laat zien en niet, dat je kiest voor een bepaalde rol, en dus niet helemaal jezelf bent. Ik vind het af en toe moeilijk, en voel ook weerstand, om strategisch te zijn. Er wordt erg veel geroepen dat we vooral ons zelf moeten kunnen zijn, en ik vind het jammer dat ik sommige dingen niet zomaar kan uiten. Dat er vooroordelen zijn. Maar zonder hokjes kunnen wij niets. De diagnose Borderline is ook een hokje en is absoluut niet compleet. Er zijn minstens 380 manieren om Borderline te hebben, en deze worden absoluut niet gedekt in het lijstje van 10 kenmerken. Maar ook ik gebruik het hokje Borderline als uitgangspunt. In het begin om mezelf te helpen in herstel en nu in mijn missie om meer bewustzijn te creëren voor geestelijke gezondheid. Ik weet zeker dat ik daar ook wel eens kort door de bocht ga.

Jezelf kennen

Strategisch denken is het hebben van een plan, het rekening houden met je omgeving. Als je begrijpt hoe jij en de ander ‘werken’, hoe ons wereldbeeld tot stand komt, dan is het wel makkelijker om kansen te creëren waarin je jezelf kan zijn. En zoals dat geldt voor veel dingen in deze wereld: het gaat erom wie er aan het stuur zit en wat de bedoelingen van die persoon zijn.
Dat betekent dat je jezelf niet maar overal doorheen moet bluffen en dat je enkel bezig bent met wat de ander verwacht. Dan ben je niet jezelf. Jouw taak is heel goed weten wie je bent, wat je kan, wat je nodig hebt en wat je te brengen hebt. Het is van belang dat je jezelf kent. En dat je verantwoordelijkheid neemt. Bij sollicitaties geldt dan dat je goed inschat of je iets kan of niet. Dat je gelooft dat je ook echt kan functioneren daar. Dat je je daarna richt op hoe je het beste ‘binnen’ kan komen is positief strategisch.

Deze mislukte ‘sollicitatie’ was een goede reminder hoe het nog staat met beelden over geestelijke gezondheid. En opnieuw gaf het me inzicht in dat we moeten focussen op meer informatie hieromtrent, en niet op het tegengaan of bevechten van toch al bestaande beelden. Met meer informatie kun je de categorieën van mensen verbreden. Net zoals mijn vriendin mij als heel persoon zag en haar hokje van mij veel breder was dan Borderline. Bekendheid met, maakt minder eng, voelt minder als een risico en geeft meer kans op andere reacties.