Leven met chronische pijn is al vervelend genoeg. Toch heb je behalve met de pijn vaak ook nog te dealen met reacties en gedachten van je omgeving. Hoe vertel je je omgeving over je klachten? En hoe ga je als naaste om met iemand die hier last van heeft? Jennifer (25) vertelt.

Ik kan me voorstellen dat het lastig is om te communiceren met je omgeving over je klachten. Hoe pak jij dat aan?

Ik vertel het eigenlijk heel makkelijk. Ik denk dat iedereen het in mijn directe omgeving wel weet, tot op zekere hoogte. Ik denk dat de vrienden die dichtbij mij staan er meer van weten en beter weten hoe ze ermee om moeten gaan. Mensen weten ook dat ik soms last-minute dingen af moet zeggen, maar dan weten ze ook dat ik het vervelend vind. Mijn ouders zie ik regelmatig, die komen dan vaak bij mij op bezoek. Met mijn moeder kan ik het er goed over hebben, met mijn vader praat ik wat minder, maar dat kan wel. Vaak heb ik het gewoon nodig dat er iemand even luistert. Hoogstwaarschijnlijk snappen ze het niet helemaal, maar ze houden er wel rekening mee, en proberen er voor mij te zijn als het nodig is.

Dus je hebt voornamelijk positieve ervaringen hiermee?

Ja. Of ze achter mijn rug om praten weet ik natuurlijk niet, maar dat denk ik niet. Ik heb leuke vrienden. Ook wel eerlijke vrienden, dus dat is wel fijn. Ik heb er eigenlijk nog nooit een negatieve reactie op gehad. Ik kan er zelf ook niks aan doen en ik vind het zelf ook irritant. Daarom snap ik het ook volledig als andere mensen het irritant vinden, maar ze zullen nooit negatief naar mij doen. Ze zijn niet boos, ze vinden het gewoon jammer als ik er niet ben, en ik ook.

Stel je zou over je klachten vertellen, wat vind je een prettige reactie?

Bij nieuwe mensen komt het vaak vrij snel wel ter sprake, omdat het zo’n groot onderdeel van mijn leven is. Als er iets is waarbij mijn buikklachten in de weg zitten dan zeg ik het gewoon. Daar heb ik geen moeite mee, het hoort gewoon bij mij. En als mensen meer willen weten, moeten ze er gewoon naar vragen.

Ik vind het heel irritant als mensen teveel medelijden hebben of je heel zielig vinden. Ik ben zelf gewoon altijd heel direct. Iedereen heeft wel iets vervelends. Gewoon heel nuchter ermee omgaan, down-to-earth. Ik vind het heel fijn als mensen gewoon zeggen: “O wat stom, als ik ergens rekening mee moet houden, moet je het gewoon zeggen.” Maar niet te veel medelijden, daar word ik helemaal gek van. Je moet mij gewoon als een normaal mens blijven zien.

En bij je werkgever of school?

Als een vak begint en ik merk dat het een slechte periode is, dan ga ik naar de hoofddocent en leg ik mijn probleem uit. De meeste docenten willen wel meedenken hierin. Bij mijn stage was het wel even lastig. We hadden van tevoren afgesproken dat ik me ziek zou melden als het niet zou gaan. Maar daar kwamen ze later op terug, toen ik een paar dagen niet was geweest. Toen heb ik daar nog een tweede gesprek over gehad. Ik geef meestal gewoon aan dat ik chronische buikpijn heb en dat het soms gewoon niet gaat. Ik heb het idee dat mensen niet altijd de ernst ervan begrijpen, want ik zie er ook niet uit alsof ik een probleem heb. Ze snappen niet dat ik soms ook huilend naast mijn bed zit, omdat ze dat niet zien. Soms is daar gewoon even een extra gesprek voor nodig om dat duidelijk te maken.

Heb je nog tips voor mensen die zo’n gesprek aan moeten gaan op werk, school of stage?

Ik denk dat heel veel mensen met klachten zitten die je niet ziet en dat dat vaak onderschat wordt. Ik merk dat ik dat bij mezelf ook doe. Als je jezelf blijft onderschatten, dan doen anderen dat ook. Dus het is ook belangrijk om voor jezelf grenzen te stellen. Je moet het minder bagatelliseren, dat is belangrijk als je je situatie duidelijk wil maken. Soms is het makkelijker om het op te schrijven dan om het verbaliseren, voor mij persoonlijk werkt dat beter.

Heb je nog tips voor de werkgevers of docenten tijdens zo’n gesprek?

Ik denk dat werkgevers en docenten voorzichtig zijn met hoe serieus ze iemand nemen daarin, want je hebt altijd aanstellers. Maar als iemand echt naar je toekomt met een bepaald probleem, dan moet je diegene wel serieus nemen. Ik denk dat de werkgever specifiek moet doorvragen in hoeverre en op welke vlakken je hier last van hebt zodat ze daar rekening mee kunnen houden. Wat lukt er, wat lukt er niet, wanneer is dat en hoe kunnen we daarmee omgaan? Samen kijken naar hoe we het voor beide partijen het beste kunnen regelen. Want de persoon met de klachten, die weet het ook niet altijd even goed over te brengen in zo’n gesprek. Ik had bij mijn stage moeite het gesprek aan te gaan, ik wilde niet mijn stage kwijt raken, maar wel zeggen hoe ernstig het was. Beide partijen moeten het gesprek aangaan, zodat iedereen het beste uit de situatie kan halen.

Op welke manier kunnen jouw familie/vrienden rekening met je klachten houden?

Op de manier waarop ze het al doen: er voor me zijn als ik het nodig heb. Dat betekent voor mij vaak afleiding. Ik hou erg van spelletjes doen, of een film kijken, maar soms is praten over mijn of iemand anders problemen ook fijn. En ze houden er rekening mee dat ik op het laatste moment af kan zeggen, of eerder naar huis ga. Dat vinden ze dan wel altijd jammer, maar niet stom, en dat vind ik fijn.

Merk je dat je beter contact legt met mensen die ook dit soort klachten hebben?

Ik kan me wel heel erg verplaatsen in mensen die ergens last van hebben, en zij ook in mij. Het is anders voor iedereen, maar iedereen heeft aandacht, een luisterend oor, en liefde nodig. En een moment voor zichzelf. Dus je weet ook wat een ander nodig kan hebben. Ik weet gewoon wat het is. Ik heb ook vrienden die zelf issues hebben en op het laatste moment af kunnen zeggen. Dat herken ik zelf dan ook heel erg. Als iemand soms gewoon een dag voor zichzelf nodig heeft, begrijp ik dat volledig. Soms is het jammer als iets niet door kan gaan, vooral als je elkaar weinig ziet, maar een weekje verplaatsen is helemaal niet erg.

Hoe ga je ermee om binnen een relatie?

Ik heb gemerkt dat sommige personen er beter mee om kunnen gaan dan anderen. In een vorige relatie had ik iemand die het allemaal heel stom vond. Dan had ze bijvoorbeeld geen zin om de hond uit te laten als ik heel veel last had. Dus dat ging ook niet goed, die relatie. Mijn laatste vriendin was juist heel erg zorgzaam. Dat was wel prettig. Als ik met buikpijn op de bank zat, dan hoefde ik het niet eens te vragen, dan liet ze uit zichzelf de hond uit of zette een kopje thee voor me. Het was een natuurlijk proces. Ik denk dat je in een relatie met je partner een gesprek aan moet gaan. Sommige dingen moet je als partner gewoon niet zeggen als de ander veel pijn heeft. Je mag het voelen, maar niet laten zien, want daar voelt de andere persoon zich alleen maar rotter door, dat helpt niet. Je moet dat soort dingen op een ander moment bespreken, wanneer diegene weinig of geen last heeft. Dan kun je bespreken hoe je daar het beste mee om kunt gaan, en wat je kunt doen voor de ander.

Wat zou je als tip geven aan de partner in zo’n situatie?

Op een goed moment wel zeker dit bij je partner neerleggen. Uitleggen hoe je je voelt als je partner zich rot voelt, en dat dit waarschijnlijk komt doordat je het niet goed snapt. Want dat is altijd zo, je weet niet precies hoe het voelt. Dus ga heel erg de diepte in: wat heb je nodig? Wat moet ik wel/niet doen? Kun je mij tegemoet komen door bepaalde dingen te doen of te laten? Want als je zelf ergens last van hebt, heb je zelf niet door hoe je doet. Ik denk dat het heel nuttig is om van beide kanten de issues neer te leggen bij elkaar. Bijvoorbeeld: als jij zoveel pijn hebt, dan ga ik me ook down voelen omdat we dan niet samen iets leuks kunnen doen. Kunnen wij iets verzinnen waardoor ik dat minder heb en jij je ook beter gaat voelen? Maak het bespreekbaar, maar wees niet beschuldigend. En bespreek het op een ander moment. Dit heb ik ook wel geleerd over de jaren heen, ik besprak het niet echt. Mijn vriendin wist wel dat ik buikpijn had, maar ik heb het niet zo met haar besproken dat ze het echt kon begrijpen. Dat lag niet alleen aan mij, maar ik had ook beter kunnen communiceren. Ik heb van een slechtere relatie wel heel veel geleerd. Bij mijn vorige partner ging het echt veel beter.

Dankjewel voor al je openheid! Is er verder nog iets wat je de lezer wil meegeven?

Ik denk dat het ook een soort van uit de kast komen is, waardoor het misschien makkelijker is. Het is anders dan de norm, en dat is gay zijn ook. Ik kom bijna elke dag uit de kast bij mensen. Elke keer als je mensen ontmoet is er iets anders aan je. Bij mij is dat gay zijn, want dat is niet de norm, maar ook buikpijn hebben, dat is ook niet de norm. Maar het is gewoon zo, boeien. Ik weet niet of het ermee te maken heeft, maar gay zijn is geen issue, en ik vind mijn buikpijn ook geen issue.

Wil je meer weten? Lees deel 1 van het het interview hier.