Men ziet perfectionisme vaak als een goede eigenschap. En terecht. Het is geassocieerd met tal van voordelen: meer doorzettingsvermogen, meer positieve emoties, een hogere levenstevredenheid, minder depressies, minder zelfbeschuldiging, meer zelfvertrouwen, betere schoolresultaten, minder angst, minder uitstelgedrag en ga zo maar door. Maar, dit is alleen van toepassing wanneer je geen of weinig piekergedachten hebt. Perfectionisme kan namelijk ook een negatieve keerzijde hebben. In dat geval is perfectionisme juist geassocieerd met depressieve symptomen, angstklachten, een negatief zelfbeeld, eenzaamheid en eetstoornissen.

Je hebt twee groepen perfectionisten: gezonde en ongezonde perfectionisten. De laatste groep onderscheidt zich van de eerste doordat deze perfectionisten veel stress ervaren door hun piekergedachten. Dit zijn bijvoorbeeld zorgen over gemaakte fouten, twijfels over bepaalde acties, zelfkritiek en de angst dat ze niet voldoen aan hun eigen standaarden en de hoge verwachtingen van anderen. Vaak zijn perfectionistische mensen overbetrokken en loyaal in hun werk of zijn extreem bedreven in hun sport. Wanneer dit samengaat met piekergedachten vergroot dit de kans op bijvoorbeeld een burn-out.

Toename

De afgelopen tientallen jaren is perfectionisme onder jongeren gigantisch toegenomen. Dit komt onder andere door de toegenomen druk die jongeren tegenwoordig ervaren. De verwachtingen nemen steeds meer toe. Schoolresultaten moeten goed zijn  en je moet streven naar de beste studie om later een zo goed mogelijke baan te krijgen. Sociale contacten moeten daarnaast ook goed onderhouden worden. Verder zijn we ook steeds meer bezig met social media.

Social media heeft een grote impact op jongeren. Deze online wereld weerspiegelt niet altijd de werkelijkheid, maar legt wel een gigantisch hoge lat voor het ideale totaalplaatje. Thema’s als status, geld en schoonheidsidealen komen regelmatig naar voren en dragen bij aan de druk om naar een zo’n perfect mogelijk leven te streven. Mensen willen zich online zo mooi en goed mogelijk presenteren maar dit geeft voor velen een vertekend beeld.

Daarnaast heeft social media ook een directe invloed op het zelfvertrouwen van veel jongeren. Het gebruiken van apps als Facebook kan bij veel jongeren het zelfvertrouwen omlaag halen. Jongeren vergelijken zichzelf constant met wat ze online zien en wanneer dit ideaalplaatjes zijn, schaadt dit hun zelfvertrouwen. Uit onderzoek blijkt zelfs dat dit zelfvertrouwen gerelateerd is aan het aantal likes dat jongeren op hun eigen berichten krijgen! Dit verklaart onder andere waarom jongeren vinden dat hun (digitale) sociale omgeving veeleisend is, dat anderen hen hard beoordelen en dat ze perfectie moeten vertonen om waardering te krijgen. Het is dus niet zo gek dat we perfectionistischer zijn geworden.

Hoge druk

Het feit dat de sociale omgeving voor veel mensen tegenwoordig zo belangrijk is, is terug te zien in het perfectionistische gedrag om het beeld van de ‘perfecte ik’ in stand te houden. Perfectionisten zijn gemotiveerd zichzelf als ‘perfect’ te presenteren om hun zelfvertrouwen te managen, anderen te behagen of negatieve sociale gevolgen te voorkomen. Ze proberen bijvoorbeeld minder goede eigenschappen recht te praten of juist te verbergen en vermijden kritiek en afwijzing. Ze promoten overdreven hun positieve beeld en camoufleren hun minpunten door bijvoorbeeld de reacties van anderen in de gaten te houden, zichzelf te vergelijken met anderen en constant positieve evaluaties proberen te verkrijgen. Het ironische is dat deze perfectionistische ‘tactieken’ juist negatief kunnen overkomen op anderen. Hierdoor zullen perfectionisten weer extra hun best doen die negatieve beoordeling te ontwijken. Zo is de vicieuze cirkel weer rond. Perfectionisten leven zo met een constante druk die in stand wordt gehouden.

NiceDay

Herken je perfectionistisch gedrag bij jezelf? Registreer eens in de NiceDay app wat dit met je doet. Maak een gevoelsregistratie aan en vul een G-schema in. Een G-schema gaat dieper in op de Gebeurtenis, Gedachten, Gevoelens en het Gedrag. Dit kan inzicht geven in de invloed van jouw perfectionistische gedrag!