In het dagelijks leven leer je continu. Toen je klein was leerde je lopen, praten en speelgoed delen, daarna schrijven en rekenen, vervolgens samenwerken en misschien een muziekinstrument spelen. In de puberteit leer je zelfreflectie en ga je voor het eerst romantische relaties aan, waar je ook een hoop in leert. Wat al deze dingen overeenkomen, is dat leren niet vanzelf gaat. Begrijpen hoe leren werkt, kan je helpen om dingen sneller onder de knie te krijgen! Hoe dat precies werkt?

Leerfasen van Maslow

Een leerproces verloopt meestal via een aantal fasen, vier om precies te zijn. De Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow (1908-1970), ook wel bekend van de behoeftenpiramide, heeft deze fasen beschreven. Ze worden ook wel de leerfasen van Maslow genoemd. Een schematische weergave van deze fasen vind je in de illustratie bovenaan dit artikel. Door deze fasen in je achterhoofd te houden begrijp je beter hoe je leert en hoe het komt dat sommige dingen moeilijker gaan dan andere. Hoe leer je bijvoorbeeld je gevoelens te uiten? Ik gebruik dit vraagstuk als voorbeeld om de fasen uit te leggen.

Fase 1: Onbewust onbekwaam

In deze fase weet je vaak nog niet dat je iets niet weet, je bent onbewust onbekwaam. Dit kan comfortabel voelen en is daarom een neutrale fase. 

Voorbeeld: Je uit je gevoelens nog niet, maar weet ook nog niet dat dit hoeft. 

Fase 2: Bewust onbekwaam

Wanneer je bewust onbekwaam bent, ben je je ervan bewust dat je iets niet kunt. Je kunt er dan voor kiezen om bewust onbekwaam te blijven of je maakt de keuze om iets te leren. Beide keuzes zijn oké! 

Wanneer je de keuze maakt iets te gaan leren, is daar oefening en training voor nodig. Dit gaat natuurlijk niet vanzelf! Je start in deze fase met oefenen, komt erachter wat er allemaal bij komt kijken, hoe moeilijk het kan zijn en hoeveel oefening er nodig is. Op sommige momenten kun je het idee hebben dat het je nooit gaat lukken, wat negatieve gevoelens kan veroorzaken. Maar probeer vol te houden, als je het eenmaal in de vingers hebt voel je je al snel opgelucht en kun je trots op jezelf zijn! 

Voorbeeld: In je sociale relaties merk je dat het je niet lukt je gevoelens te verwoorden en je ze daardoor vaak binnen houdt, wat uiteindelijk tot lastige situaties of zelfs conflicten kan leiden. De ander weet hierdoor immers niet wat jij voelt. Je beseft je dat dit gedrag je niet helpt en zou graag leren je gevoelens te uiten. Je leest er online wat over in dit artikel en dit artikel en gaat aan de slag met oefenen. Je merkt dat dit niet gemakkelijk gaat, je kan hier onzeker van worden en je moet flink doorzetten.

Fase 3: Bewust bekwaam

Na frequent oefenen krijg je jouw nieuwe gedrag steeds meer in de vingers en het gaat je steeds beter af! Je wordt je ervan bewust dat je bekwaam aan het raken bent en dat dingen je lukken. Dit kan een prettige fase zijn, maar ook vervelend omdat je veel moet oefenen en het niet altijd lukt. Je moet nog bewust nadenken om jouw nieuwe gedrag toe te passen. Dit kan wat energie kosten en sommige mensen geven hier op. Heb je faalangst, dan kunnen deze tips je misschien helpen. 

Voorbeeld: Je kunt steeds makkelijker jouw gevoel verwoorden, zowel op papier in je NiceDay dagboek als verbaal in gesprek met personen die je vertrouwt. Omdat je graag nog beter wil worden in het uiten van je gevoelens, vraag je om de hulp van jouw beste vriend en/of jouw partner. Ook kun je een NiceDay coach inschakelen die je hierbij net dat beetje extra kan helpen of wanneer je je onzeker of gefrustreerd voelt in het proces. 

Fase 4: Onbewust bekwaam

In deze fase lijkt jouw nieuwe gedrag vanzelf te gaan. Je hebt enorm veel geoefend, eventueel hulp ingeschakeld en je bent nu onbewust bekwaam!

Voorbeeld: Je kunt nu zonder al te veel moeite jouw gevoelens verwoorden en uiten naar je omgeving. Doordat je dit kunt zonder er veel bij na te hoeven denken, kosten je sociale relaties jou minder energie, geniet je meer van de gesprekken en ontstaan er minder conflicten. Misschien wil je nu wel een nog diepere band aangaan met iemand. Daarmee kun je weer opnieuw de cyclus doorlopen.

Blijven leren

Je kunt deze leerfasen continu blijven doorlopen, want gedurende je leven ontdek je steeds dingen die je nog niet kan en die je misschien wel wil leren. Misschien wil je wel liever voor jezelf zijn, beter omgaan met frustraties of leren grenzen aan te geven. Het is goed om je te beseffen dat je bij elk van deze leerprocessen door deze fasen heen gaat en dat dit niet altijd even gemakkelijk is. Je hier bewust van zijn maakt het al makkelijker om deze fasen te doorstaan en positief te blijven!

“In any given moment we have two options: to step forward into growth, or to step back into safety” – Abraham Maslow

NiceDay acties

Wil jij wat nieuws leren? Noteer dit in NiceDay en houd bij in welke fase jij zit en wat je in die fase denkt, voelt en leert. Dit helpt je om inzicht te krijgen in jouw huidige leerproces en misschien zelfs al bij toekomstige leerprocessen in kan schatten wat jij nodig hebt om het te doen slagen.