Soms ben ik mijn angstige bestaan zo zat. Dan verlang ik naar een normaal leven.

Laatst kreeg ik een e-mail van mijn vriendin met een verwijzing naar een lezing waarvan zij dacht dat ik die wel interessant zou vinden. Lezing Herstel en Filosofie, verzorgd door het kenniscentrum Phrenos. Een van de sprekers is de mij bekende filosoof Paul Moyaert. Hé, leuk, ja daar wil ik heen, dacht ik direct enthousiast. Mijn intellectuele geest ontwaakte vrolijk. Direct voelde ik een pijnlijke knoop in mijn maag. Het bloed trok uit mijn hoofd en misselijk zat ik vastgenageld op mijn stoel.

Graag willen maar niet kunnen

Gedeprimeerd besefte ik weer hoe mijn angststoornis het me zo vaak onmogelijk maakt om gewoon mijn leven te leven, te doen wat ik graag wil en te kunnen genieten. Dat is zo frustrerend en mateloos vermoeiend. Maar na gespartel, tranen en heel veel steun van mijn vriendin ging ik gelukkig toch naar die lezing!

Lezing Paul Moyaert

Overbewust, met pijn in mijn buik liep ik houterig de zaal binnen. Natuurlijk was ik abnormaal vroeg. Ik verborg mijn angstige blik, ging in de nog haast lege zaal zitten en wachtte. De gastheer was Wouter Kusters, ook een bekende, en hij leidde Paul Moyaert in. Toen deze Vlaamse denker begon ging mijn aandacht geheel uit naar zijn verhaal en ebden de angst weg.

Herstel

Vol vuur legde hij uit dat het begrip ‘herstel’ weliswaar bedoeld is om minder vanuit de ziekte te denken, maar nog steeds een woord is dat impliciet verwijst naar wat als normaal gedacht wordt. Herstellen is immers een beweging terug naar weer gewoon doen, weer normaal zijn, je weer oké voelen. Op die manier blijft de herstelbeweging en het hersteldenken toch nog gevangen in het medische spreken. Een spreken van ziekte als afwijkend en abnormaal, met genezing als enige weg.

Kritiek op de DSM-V

Moyaert’s kritiek op de DSM-V is dat de symptomen en diagnoses in negatief geformuleerde termen beschreven zijn. In termen dus van wat iemand niet meer goed kan doen, dat iemand niet meer normaal kan denken of dat het voelen van een ziekte niet meer in balans is. Elke diagnose wordt bepaald vanuit een tekort, een afwijken, vanuit wat abnormaal en ongezond is. En dat is volgens Moyaert een intellectuele armoede van het hele DSM project. Hiermee doen we de persoon met een aandoening geen recht.

Hoe dan wel?

Zijn boodschap was kort gezegd dat we zouden moeten proberen om symptomen, diagnoses en ervaringen in positief geformuleerde termen uit te drukken. Dat we degene met een aandoening moeten begeleiden, helpen en steunen vanuit wat hij of zij doet, voelt, denkt en zelf meemaakt. Dat de persoon vanuit de eigen mooie en minder mooie kwaliteiten wordt geholpen om zich staande te houden, zich te kunnen ontwikkelen en om diens kwaliteit van leven te leren verhogen. Hierdoor hoeven mensen met een aandoening zich niet meer abnormaal te voelen of zich buiten de normale wereld gesloten te voelen. Zo kunnen we vanuit ons eigen leven leren leven met ons eigen leven.

Mijn eigen normaal

De inspirerende lezing van Paul Moyaert eindigde en de pauze brak aan. Al die mensen vielen direct weer mijn bewustzijn binnen. Angst greep me wederom naar de keel en ik wilde vluchten. Maar dat zou niet normaal zijn, zo halverwege weg te gaan. Plots dacht ik geheel verlicht: dat is prima jongen, om halverwege weg te gaan. Voor jou is dat niet abnormaal. Je hebt immers te worstelen met je angsten. En kijk, je bent het huis uit en naar een interessante lezing gegaan, helemaal alleen! Je hebt iets gedaan wat je waardevol en leuk vindt, hoe moeilijk dat ook voor je is. Je hoeft niet te doen wat andere mensen normaal vinden, je kunt ook voldoen aan je eigen normaal en nu gewoon lekker weggaan, je veilige huis opzoeken. Het is goed zo.