Hooggevoeligheid, ofwel Sensory Processing Sensitivity (SPS), is een kenmerk dat gepaard gaat met een verhoogde waarneming en een versterkte reactiebereidheid op de stemming van anderen, omdat hersengebieden die erbij betrokken zijn medeverantwoordelijk zijn voor gevoeligheid voor sensorische informatieverwerking en de integratie daarvan, voor actieplanning en bewustzijn. Hooggevoeligheid is gebaseerd op gefundeerde onderzoeksresultaten uit de hele wereld. Het is een serieus onderzoeksterrein. Maar wat is hooggevoeligheid nou precies?

Hooggevoeligheid en temperament

Hooggevoeligheid is sinds het begin van de jaren negentig een apart onderzoeksterrein. Onderzoekers zoeken naar een wetenschappelijke onderbouwing voor wat Carl Jung al in 1913 beschreef als ‘aangeboren’ gevoeligheid. Die aangeboren gevoeligheid is daarna in temperamentsonderzoeken indirect met andere begrippen omschreven.

Onderzoekers zijn het er over eens dat ons temperament een tendens is hoe wij vanaf onze vroege jeugd reageren op en deelnemen aan onze omgeving. Volgens de wetenschap is temperament een factor die je erft. Biologische factoren beïnvloeden daarnaast onze temperamentseigenschappen. Je temperament is als het ware de basis van je persoonlijkheid. De ingewikkelde interactie tussen je temperament en je omgeving vormt je persoonlijkheid.

Hooggevoeligheid, introversie en extraversie

Hooggevoeligheid is biologisch en evolutionair verklaarbaar. Het is meetbaar in onze hersenactiviteit en wordt bovendien sinds een aantal jaren in verband gebracht met verschillende genetische variaties, onder andere bij neurotransmitters (de overdrachtsstoffen van het zenuwstelsel) serotonine en dopamine. Lange tijd is sensitiviteit gelijkgesteld met introversie. Maar tegenwoordig weten we dat het twee verschillende dingen zijn die weliswaar vaak hand in hand gaan, maar niet automatisch samen hoeven te gaan. 30% van alle hoog sensitieve mensen vertoont binnen de sociale context namelijk extravert gedrag.

Aron’s concept van hooggevoeligheid

Elaine Aron behoort tot de wetenschappers die zich sinds de jaren negentig bezighouden met sensitiviteit. Ze was de eerste die dat begrip hooggevoeligheid noemde en zo het begrip in het leven riep. Volgens Aron is hooggevoeligheid een temperamentseigenschap. In tegenstelling tot  introversie en extraversie, welke persoonlijkheidsstijlen zijn, die zich in de loop van het leven ontwikkelen en ons sociale, waarneembare gedrag beschrijven. Ze is dus van mening dat je als hoogsensitief mens wordt geboren, maar niet als introvert of als extravert persoon.

Conclusie

Hopelijk kun je het concept hooggevoeligheid nu beter plaatsen in wetenschappelijke context. Hoog sensitieve mensen komen niet van een andere planeet en zijn ook niet automatisch gelijk ‘hoogbegaafd’. Het is geen psychische ziekte, maar een neutrale temperamentseigenschap waarmee veel dingen, maar zeker niet alles in het leven, te verklaren zijn. Hoogsensitief ben je heel je leven, je bent het vanaf je geboorte en je blijft het.