Je kent vast wel iemand die een diepe afgunst heeft voor iemand anders? Dat er totaal geen compassie meer is. Hoe komt het toch dat je iemand zo ontzettend kunt haten? In deze blog meer over gevoelens van haat. 

Wat is haat? 

Haat is een stabiel en intens gevoel van afkeer tegen een persoon of groep personen. Haat ontstaat in de afwezigheid van compassie. Het niet kunnen verplaatsen in de ander kan zorgen dat er geen begrip meer is. Haatgevoelens ontstaan als we ons gekleineerd voelen, als we ons inferieur voelen of als we jaloers zijn.

Evolutie: hoe is haat ontstaan? 

Er wordt gezegd dat niet iedereen haatgevoelens kan hebben, omdat gevoelens van haat pas ontstaan onder bepaalde omstandigheden. Dit zie je bijvoorbeeld terug in een stukje evolutie. Lang geleden leefden chimpansees en bonobo’s aan weerszijden van een rivier. Waar aan de ene kant een overvloed aan voedsel was, was aan de andere kant een schaarste. Je raadt het misschien al, maar aan de kant van schaarste heerste een constante territoriumstrijd en was er oorlog. De kant van overvloed leefde in harmonie samen. Hoe kleiner de overlevingskansen, hoe meer haat.

Tribalisme

Het wij-tegen-zij principe zie je nog steeds terug in bijvoorbeeld politiek, geloof, maar ook in sport. Van kinds af aan leren we bepaalde normen en waarden. Onze omgeving helpt ons het beeld van de wereld te vormen. Inclusief vooroordelen over andere groepen mensen. Door negatieve ervaringen kan het jouw beeld foutief bevestigen, waardoor er een grote tegenstrijdigheid kan ontstaan. Wanneer het gevoel heerst dat anderen jou niet begrijpen, maar je tegelijkertijd niet de capaciteit hebt om hen te begrijpen, kan er haat ontstaan. Het gevoel dat een andere groep de mensen uit jouw eigen groep teniet probeert te doen door onbegrip, leidt ertoe dat er een soort oerinstinct omhoog komt om je eigen soort te beschermen. Deze ‘bescherm reactie’ leidt vervolgens weer tot weerstand bij de andere groep. En zo ontstaat een cirkel van haat.

Bevestiging

Als we ergens van overtuigd zijn, gaan we vaak (on)bewust op zoek naar bevestiging. Dit noemen we ook wel de confirmation bias. Je wilt je gelijke vinden in mensen die dezelfde overtuigingen hebben. Je zoekt naar verhalen die jouw overtuiging bevestigen. Feiten die jouw overtuiging ondersteunen, staan ook sterker in je geheugen. Dingen die botsen met jouw referentiekader lijken eigenlijk niet zo goed te kloppen. Je ontwijkt ze liever, waarmee je een vertekend beeld creëert. Je zult niet gauw andere overtuigingen tot in de diepte onderzoeken. Het voelt misschien wel een beetje als zelfverloochening als je ineens je diepgewortelde normen en waarden moet aanpassen!

Social media versterkt haatgevoelens

Helaas is deze confirmation bias ook een medeveroorzaker van het bestaan van haat en kan het zelfs leiden tot extremisme. Helemaal nu social media een grote rol speelt in het dagelijks leven. De algoritmes van social media zijn er namelijk op gericht om jou dingen te laten zien die passen bij jouw voorkeuren. Hierdoor worden jouw overtuigingen steeds sterker en komt er minder ruimte voor de visies van anderen. Als je dan iets van die visies voorbij ziet komen, is de kans groot dat het wordt beschouwd als kritiek op jouw eigen visie. Waardoor het weer nog meer haat aanwakkert. Door deze extreme vorm van continue bevestiging is het helaas nog steeds realiteit dat er dingen als racisme, nazisme en oorlogen bestaan.