Energiedrankjes zijn dranken met hoge dosis cafeïne en andere oppeppende ingrediënten, zoals taurine, ginseng, guarana en suiker/glucose. Cafeïne heeft een stimulerende werking op het zenuwstelsel, waardoor het lichaam wordt aangezet tot actie en de aandacht wordt verscherpt. Glucose/ suiker is de belangrijkste energiebron voor de hersenen en heeft mogelijk een positieve invloed op de hersenen. Er zitten ongeveer zes suikerklontjes in een blikje. Bij gecombineerde inname lijkt glucose de werking van cafeïne te ondersteunen. Taurine is daarnaast een lichaamseigen stof en stimuleert de werking van het hart. Een energiedrankje bevat zelf zesmaal de benodigde dagelijkse dosis taurine.

Hoe werkt het?

Uit onderzoeken is gebleken dat mensen die geen cafeïne drinken in het algemeen net zo wakker en alert zijn als mensen die wél cafeïne drinken. Op korte termijn heeft één blikje van 250-330ml een stimulerend effect op alertheid, aandacht en reactiesnelheid. Dit effect houd ongeveer een halfuur tot anderhalf uur aan. Daarnaast stimuleert het de nieren, de maag en de darmen. De hoge hoeveelheid suiker geeft een snelle piek in energie gevolgd door een dip.

Ook de hoge dosis cafeïne geeft je lichaam een piek in energie, terwijl het lichaam deze energie eigenlijk niet nodig heeft waardoor het lichaam uitgeput geraakt. Je kan hierdoor over je grenzen gaan. Het is dan ook geen verrassing dat het frequent drinken van energiedrankjes gerelateerd wordt aan burn-out klachten. Wanneer je keer op keer over je grenzen gaat, is dit een aanslag op je lichaam. Je wordt meer moe en futlozer. Een signaal om wellicht meer energiedrankjes te gaan drinken. Energiedrankjes blijken daarom inderdaad snel verslavend te werken. Je went namelijk aan de hoge dosis cafeïne en suiker en je hebt steeds meer nodig om de gewenste piek te behalen.

Lichamelijke gevolgen

Naast dat je over jouw eigen grenzen heen gaat en daarvan psychische klachten kan ondervinden , zijn er ook tal van lichamelijke bijwerkingen.

• Vanaf twee blikjes van ongeveer 250 ml per dag neemt de kwantiteit en kwaliteit van slaap af. Chronisch slaaptekort zorgt weer voor een afname in leer-en geheugenprestaties en verhoogd de kans op een depressie.
• Het drinken van energiedrankjes verhoogt de bloeddruk en de hartslagfrequentie. Men kan ten gevolge hartkloppingen ervaren. Door frequent energiedrankjes te consumeren wordt het bloed stroperiger, dat kan bloedstolsels en vervolgens een herseninfarct of hartinfarct veroorzaken.
• Wanneer het geconsumeerd wordt in combinatie met alcohol, onderdrukken de energiedrankjes signalen van uitdroging. Ook het verdovende effect van alcohol wordt minder sterk ervaren en zorgt vaak voor meer alcohol consumptie.
• Het frequent consumeren van twee of meer energiedrankjes per dag is gerelateerd aan overgewicht en diabetes. De combinatie van zuur en suiker zorgen uiteindelijk voor gebitsproblemen en het aantasten van smaakpupillen. Tot slot kan je last krijgen van maagzuur.
• Een ‘overdosis’ energiedrank kan, vooral bij kinderen en volwassen mensen met diabetes en/of een hartafwijking, leiden tot een beroerte of een hartaanval, in het ergste geval met de dood als gevolg. In 2012 overkwam dat een Amerikaans meisje, die 1,5 liter van het drankje op één dag dronk, hetgeen gelijk staat aan 6 blikjes van 25 milliliter. En daarmee ontstaat er ook een grotere kans op de negatieve effecten van cafeïne en een cafeïnevergiftiging.

Hoe kom je er van af?

Ten eerste is het belangrijk dat je naast energiedrankjes, je ook genoeg water drinkt. Door de grote hoeveelheid suiker nemen je darmen het vocht vertraagd op. Het afbouwen van je verbruik is echter lichamelijk gezien het minst zwaar. Je vermindert immers heel geleidelijk je verbruik in het aantal blikjes. Je kan de blikjes overgieten in kleinere flesjes zodat je steeds minder drinkt. Ook kun je het aanlengen met water.

Veel verslaafden en afkickspecialisten kiezen ervoor om in een keer te stoppen met gebruik van het verslavende middel. Dat is duidelijke stap: je gooit de laatste resten demonstratief weg, nu kies je voor je gezondheid. Vertel aan je omgeving dat je stopt, zodat ze je aan je voornemen kan houden en herinneren. Daarna is het een kwestie van volhouden. Afhankelijk van je gewoonte kun je nu last krijgen van afkickverschijnselen zoals: (zware) hoofdpijnen, stemmingswisselingen of een moe, grieperig en ziek gevoel.

Als je in het weekend vrij bent van school en werk kun je het beste beginnen op een donderdag. Waarom? Je zwaarste dagen met flinke hoofdpijn heb je op de derde en vierde dag. Door op donderdag te stoppen vallen deze dagen in het weekend die je meer ruimte geven om je ellendig te voelen zonder dat je veel ‘moet’. Plan in je weekend een vrijblijvende afspraak die wat afleiding geeft, maar waar je ook makkelijk vanaf kan mocht je je echt te ziek voelen. Het wennen aan een leven zonder kan je één tot twee weken kosten, daarna is je lichaam weer behoorlijk gewend aan de nieuwe situatie.

Stoppen

Uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit Wageningen is gebleken dat een combinatie van afkicktherapieën het beste werkt. In het genoemde onderzoek ging het om stoppen met roken en bleek dat daarbij langzaam afbouwen en daarna ‘cold turkey’ stoppen het beste resultaat gaf. Door eerst te minderen, stimuleren deze overwinningen de motivatie om volledig te stoppen.

Je kunt jezelf tijdens het afkickproces het beste afleiden door iets leuks te gaan doen. Je kunt ter vervanging thee drinken (liefst groene thee) of water. Kijk uit met koffie, want voor je het weet is je energiedrankjes-verslaving vervangen door een koffieverslaving.