Zou jij een baby nonstop Mozart laten luisteren? Jarenlang werd gedacht dat dit voor wat extra IQ punten op latere leeftijd zou zorgen. Helaas bleek dit fenomeen een fabel te zijn. Het is namelijk zo dat een aangeboren talent voor cijfers ervoor zorgt dat iemand goed is in wiskunde én daarbij een voorkeur heeft voor klassieke muziek. Echter heeft zowel het beluisteren van muziek als het creëren van muziek veel invloed op de mens.

Het beluisteren van muziek

Muziek verricht wonderen: het maakt je gelukkig, het brengt mensen bij elkaar en het vermindert pijn. Muziek heeft bijvoorbeeld een sterk associatief vermogen. Zo lokt de muziek uit horrorfilms onze diepste instincten uit. Onderzoekers stellen dat het geluid van schreeuwende dieren of huilende baby’s in enge films wordt nagebootst door middel van muziek. Deze enge geluiden associëren we met een dreigende situatie en zorgen ervoor dat we alert en angstig zijn bij het kijken van een horrorfilm.

Verschillende muziekgenres hebben ook invloed op onze mentale gesteldheid. Zo wordt heavy metal vaak als angst- en stressverhogend ervaren en maakt je lichaam meer cortisol (stresshormoon) aan. Dit geldt echter niet als je van heavy metal houdt of in het algemeen naar muziek luistert waar je van houdt. Dan wordt namelijk het beloningssysteem geactiveerd en verhoogt het dopamineniveau in je hersenen. Dit zorgt voor een euforisch gevoel, een gevoel wat actief is bij seks, eten en het gebruik van heroïne en cocaïne.

Muziek reguleert je emoties: een nummer met een hoog BPM (beats per minute) geeft je een gevoel van empowerment, dit is precies de muziek die we graag luisteren tijdens het sporten (en misschien zelfs nodig hebben!). We maken nog meer adrenaline aan en voelen ons beter tijdens een pittige oefening. Muziek luisteren die je als ontspannen ervaart heeft een positieve invloed op je hartfrequentie en bloeddruk. Het heeft dus veel zin om muziek te luisteren wanneer je je gestresst voelt. Door muziek kan er sprake zijn van het reminiscentie-effect: herinneringen die we niet zomaar kunnen ophalen kunnen we wél met behulp van muziek ophalen. Luister bijvoorbeeld weer eens naar hits uit je vroege jeugd of muziek die je ouders veel draaiden. Voel je je al nostalgisch?

Het associatieve vermogen van muziek heeft ook te maken met het verwachtingspatroon dat we creëren als we naar muziek luisteren. Een overlevingsmechanisme van de hersenen is dat ze van nature de toekomst willen voorspellen, in welke situatie dan ook. Dit gebeurt ook bij het luisteren naar muziek. Om die reden reageren we vaak positief op muziek die repetitief is omdat we deze kunnen voorspellen. Naast het feit dat we muziek kunnen voorspellen reageren we ook anders op een muziekstuk dat we voor de tweede keer beluisteren. En dit maakt dat we herhaaldelijk naar een leuk nummer kunnen luisteren: elke keer horen we nieuwe elementen.

Het creëren van muziek

De corpus callosum, de verbinding tussen hersenhelften, vergroot wanneer je muziek maakt. Uit onderzoek van neuroloog Gottfried Schlaug blijkt dat het brein van mensen die muziek maken jonger is ten opzichte van mensen die dat niet doen. Het grootste effect was te zien bij amateuristen die zich bezighielden met muziek maken. Wil je je hersenen fit houden? Start making music!

Muziek en therapie

Ook wordt tegenwoordig het gebruik van muziek binnen behandelingen erkend. Muziektherapie wordt gebruikt bij afasiepatiënten. Afasie is een taalstoornis waarbij het produceren, begrijpen of spreken van woorden en het vermogen om te lezen of schrijven is aangetast. Omdat muziek een positief verband heeft met geheugen worden woorden sneller aangeleerd door ze te zingen. Daarbij worden ademhalingstechnieken, intonatie en articulatie door muziektherapie verbeterd en uiteindelijk gaat leren praten sneller. Muziek is dé manier om nieuwe informatie te leren: denk ook maar aan de manier waarop je Engels hebt geleerd. Voor een groot gedeelte komt dit door onze maatschappij die zich veel richt op Engelstalige muziek.

Al met al: voel je je even niet zo goed, zet dan zo snel mogelijk je favoriete muziek op. Wil je je brein jong houden, probeer eens muziek te maken. En als je nieuwe informatie wilt leren, probeer het te zingen! 🙂