Stel je eens voor: komend weekend ga je een weekend weg met je gezin. Jullie hebben dit al maanden geleden gepland en je kijkt er naar uit om even bij te komen van al het overwerken en lekker met je kinderen en partner van de natuur te genieten. “Tring, tring!” Je telefoon gaat. Het is je baas die vertelt dat er een nieuwe opdracht is binnengekomen en die moet dit weekend echt afgerond worden. Je baas heeft daar zelf geen tijd voor en vraagt of jij dit weekend kunt werken. Je hebt hier eigenlijk helemaal geen zin in. Je hebt de afgelopen weken al veel overgewerkt. Wat zeg je tegen je baas?

Durf jij op een directe en respectvolle manier tegen je baas te zeggen dat je dit weekend niet kunt werken? Zo ja, dan heb jij je een vaardigheid eigen gemaakt die veel mensen lastig vinden, namelijk assertiviteit. Maar vind je het in dit soort situaties lastig om voor jezelf op te komen? Deze tips kunnen je helpen!

Wat is assertiviteit?

Assertiviteit is een manier van communiceren waarbij je rekening houdt met je eigen belangen, maar ook met de belangen van de ander. Het houdt in dat je op een directe en respectvolle manier je gedachten, meningen en gevoelens uit.

Als je alleen rekening houdt met je eigen belangen en de belangen van de ander negeert, dan reageer je op een agressieve manier. Bijvoorbeeld: “Mij niet gezien! Ik heb de afgelopen weken al genoeg overuren gemaakt, zoek het maar uit!” 

Aan de andere kant: als je alleen maar rekening houdt met de belangen van de ander en je eigen belangen niet ziet of negeert, dan reageer je sub-assertief. Dan stem je in met het verzoek terwijl je dat eigenlijk niet wilt. Dat voelt niet prettig. 

Hoe communiceer je assertief? Hieronder een aantal tips.

Spreek vanuit de “ik”vorm

Door te spreken vanuit de ik-vorm  neem je eigenaarschap over en verantwoordelijkheid voor je gevoelens, gedachten en gedrag. Hierdoor komt je verhaal niet over als een aanval op de ander, waardoor hij/zij zich niet verdedigend opstelt en meer openstaat voor wat je te zeggen hebt. 

Empathie

Probeer je oprecht te verplaatsen in de ander, te begrijpen hoe hij/zij tegen de situatie aankijkt. Dit houdt in dat je luistert om te begrijpen en niet alleen om te reageren. Nadat je het perspectief van de ander in overweging hebt genomen, kun je uitdrukken wat je van de ander nodig hebt. Dat gaat bijvoorbeeld zo: “Ik snap dat dit een lastige situatie is en dat je de opdracht graag op tijd wilt afleveren, maar ik houd dit weekend graag vrij voor mijn gezin.”

Vraag om meer tijd

Soms kun je overrompeld voelen door een verzoek,  even niet weten wat je wilt of juist even te emotioneel zijn om op een gezonde manier te communiceren. In dit geval kun je het beste eerlijk zijn. Vraag meer tijd om je gedachten bijeen te rapen. Zeg dit bijvoorbeeld : “Ik vind het moeilijk om hier nu antwoord op te geven. Kan ik je met een half uurtje terugbellen?”

Schrijf het op

Vind je het lastig om “on the spot” assertief te reageren? Dan is de tip om je antwoorden eens op te schrijven. Dit kan prima in combinatie met de tip om meer tijd vragen. Je kunt dan rustig nadenken over wat je precies wilt overbrengen. 

Het is handig om de volgende onderdelen van te voren te bedenken en op te schrijven: 

• De gebeurtenis: beschrijf hoe jij tegen de situatie aankijkt;
• Jouw gevoelens: beschrijf wat het met je doet;
• Wat je nodig hebt: vertel de andere persoon precies wat je van hem/haar nodig hebt;
• De gevolgen: beschrijf de positieve gevolgen voor de andere persoon, jullie relatie of het bedrijf als hij/zij je verzoek accepteert.

Jouw reactie op het verzoek van je baas kan er zo uitzien: “Je hebt me gevraagd om dit weekend te werken, omdat er een grote opdracht binnen is gekomen die dit weekend afgerond moet worden. Maar in hetzelfde weekend wil ik weg met mijn gezin. Ik vind dit een moeilijke situatie, maar ik merk dat ik behoefte heb aan rust en tijd met mijn familie. Zo kan ik goed blijven presteren op werk.”  

NiceDay actie

Wil je jouw assertiviteit oefenen? De NiceDay app kan jou helpen. Schrijf deze opdracht op in je dagboek of vraag je coach om hulp. En vergeet niet: zoals met veel in het leven komt het aan op oefenen, oefenen, oefenen!