Op 19 april 2018 is het de Landelijke Dag tegen Pesten. Op deze dag wordt er extra aandacht besteedt aan het stoppen van pesten. Ook is er de “Week Tegen Pesten 2018”, deze is van 17 t/m 21 september 2018. Dat er landelijke aandacht is tegen pesten is noodzakelijk. In 2016 gaf 10% van de basisschoolleerlingen aan dat zij slachtoffer zijn geweest van pesten. Binnen het voortgezet onderwijs gaat dit om 8% van de leerlingen. Hoewel er de afgelopen jaren een lichte daling lijkt te zijn, blijft het noodzakelijk om pesten onder de aandacht te brengen (HBSC-onderzoek uit 2009 en 2013).
Gevolgen van pesten
Pesten heeft veel gevolgen, niet alleen voor de slachtoffers, maar ook voor de pesters, de meelopers en de toeschouwers. Voor slachtoffers van pesten kunnen herhaaldelijke pestervaringen traumatisch zijn; zij kunnen last hebben van sociale en emotionele problemen. Het vergroot gevoelens van eenzaamheid en de kans op een depressie. Daarnaast kunnen ook lichamelijke klachten optreden zoals hoofdpijn, slaapproblemen, buikpijn en vermoeidheid. Voor de pesters zijn er op de korte termijn weinig gevolgen, maar op de lange termijn kunnen zij sociale problemen krijgen. Pesters hebben namelijk als kind al geleerd dat zij doelen kunnen bereiken zonder op een sociaal aangepaste manier met anderen te communiceren. Pesters komen later in hun leven vaker met justitie in aanraking, drinken meer alcohol en zijn vaker betrokken bij vechtpartijen. De meelopers en toeschouwers zijn de dupe van pesten doordat zij school minder leuk vinden en zij krijgen diverse boodschappen mee, namelijk dat toeschouwers niet ingrijpen, slachtoffers verdienen wat ze krijgen en dat macht belangrijker is dan rechtvaardigheid.
Ervaringen van een gepeste jongvolwassene
We kunnen concluderen dat pesten heftige gevolgen heeft die nog tot ver in het leven hun impact kunnen blijven hebben. Wij zijn daarom het gesprek aangegaan met de 23-jarige Sophie* (*niet haar echte naam), die op de basisschool en middelbare school erg gepest is. Zij vertelt ons wat zij heeft meegemaakt en welke invloed dit nu nog op haar heeft.
Interview
Bedankt dat je je ervaringen met ons wil delen op de Nationale Dag tegen Pesten. Zou je kort wat over jezelf willen vertellen?
“Ik ben Sophie. Ik woon samen met mijn vriend en ik heb fijne groep aan familie en vriendinnen. Ik heb de masteropleiding Kinder & Jeugdpsychologie afgerond en ben sinds een jaar aan de slag als Psycholoog. Ik kan mijn hart kwijt in mijn baan, omdat ik nu kinderen kan helpen met hetgeen waar ik vroeger nooit bij ben geholpen.”
Vroeger ben jij erg gepest, zou je kunnen vertellen wat je hebt meegemaakt?
“Het pesten is begonnen in groep 7. Ik liep voor qua lichamelijke ontwikkeling en zag er iets anders uit qua kleding. Ik kreeg veel aandacht van jongens, maar dat werd niet gewaardeerd door de meisjes. Ik ben bewust naar een andere middelbare school gegaan dan de pesters, maar ook hier was het al snel raak omdat ik de aandacht trok van de verkeerde jongen. Binnen twee maanden was iedereen tegen mij gekeerd en het schooljaar was hels, er werden propjes gegooid, de stoel onder me vandaan getrokken, ‘lelijk wijf’ geroepen, en ook ergere dingen zoals een jongen die zijn mes liet zien om te tonen dat hij meer kon dan schelden. De directeur en leraren deden weinig om me te helpen, wat nog wel het ergste is geweest.”
Waren er mensen op de hoogte van de pesterijen?
“Ik heb niks tegen mijn ouders verteld omdat ik het gevoel had dat ik niet begrepen werd. Maar toen ik vaak ziek thuis wilde blijven moest ik het wel vertellen. Gelukkig begrepen mijn ouders mij. Eén van de pesters is met haar moeder bij ons thuis gekomen om erover te praten, maar vervolgens werd het gepest vanuit de rest van de kinderen erger en terwijl zij zich op de achtergrond hield. Ik wilde niet meer naar school en ging spijbelen, maar buiten school werd ik ook gepest. Ze kwamen zelfs aan de deur waardoor ik me thuis niet veilig voelde. Ik zat echt in de put.”
Wat heeft jou door die tijd heen geholpen?
“Op een gegeven moment ben ik mijn huidige vriendje tegengekomen. Hij gaf mij support en moed waardoor ik voor mezelf op kon komen. Hoe groot iemand anders ook was, ik ging van me af bijten. Het gepest werd iets minder, maar ik heb toch besloten om naar een andere school te gaan. Daar heb ik gelijk een nieuwe vriendinnengroep gemaakt. Op mijn nieuwe school werd ik nog steeds wel belaagd door leerlingen van mijn oude school, bijvoorbeeld onderweg naar huis. Maar doordat ik zelf sterker werd door mijn relatie en door mijn vriendinnengroep, durfde ik me steeds meer te verzetten en zwakte het steeds meer af. Tot het moment dat ik ze tegenkwam en ze niks meer deden.”
Welke effecten had het pesten toentertijd op jou?
“Ik zat in de put, had buikpijn, voelde me ziek, wilde niet naar school. Daarnaast kreeg ik een slecht zelfbeeld, ik ging twijfelen aan mezelf en had gedachten als: “ben ik wel een goed mens?” Ben ik niet raar/lelijk?” “Heb ik misschien iets fout gedaan?””
Wat zijn de negatieve gevolgen in je latere leven nu je 23 jaar bent?
“Door het pesten heb ik erge faalangst gehad, nog steeds wel een beetje. Ik hecht veel waarde aan wat anderen van mij denken. Tijdens presentatie of voor grote groep, blijf ik altijd denken “wat zullen ze denken als ik wat verkeerd zeg”. Hierdoor krijg ik stress wat zich uit in rode vlekken.”
Zijn er ook positieve gevolgen voortgevloeid uit jouw ervaring met pesten?
“Ja zeker! Ik sta veel sterker in mijn schoenen. Ik kan goed voor mezelf en voor anderen opkomen. Door het pesten heb ik de ambitie gevonden om psychologie te gaan studeren en anderen te helpen. Ik kan met kinderen meeleven omdat ik weet wat zij meemaken. Ik ben zorgzaam en denk aan de gevoelens van anderen.”
Wil je hier nog wat aan toevoegen?
“Pesten is echt heel rot, maar focus je vooral op de pluspunten, dan gaan ze boven de minpunten uit groeien. Ik zou het niet over willen doen want ik weet niet of ik wel op dit punt van mijn leven was geweest zonder deze ervaring. Misschien had ik wel minder ambitie, of haalde ik minder voldoening uit mijn werk.”
Ben je de pesters na het pesten nog wel eens tegen gekomen?
“Ja, ik kwam ze regelmatig nog tegen. Zelfs als ik ze nu na 10 jaar tijd tegenkom, slaat mijn hart nog steeds een keertje over.”
Heb je zelf nog wel eens contact gehad met de mensen die jou vroeger gepest hebben?
“Met een meisje heb ik later voor dezelfde werkgever gewerkt. Toen kwam ik er achter dat zij toentertijd ook haar issues had, zij had last van acné en doordat zij meeliep werd zij toen niet gepest. Maar zij is ook een tijdlang erg gepest. Ik ben hierdoor anders gaan aankijken tegen meelopers. De rest van de pesters heb ik wel eens gezien want we komen uit hetzelfde dorp maar ze herkennen me vaak niet of ze zeggen niets. Er wordt in ieder geval niets over gezegd.”
Wat zou je nu tegen ze willen zeggen?
“Ik zou willen zeggen: “Bedankt, jij hebt er nu voor gezorgd dat ik de persoon ben die ik ben. Door jou ben ik nu superambitieus en ben ik psycholoog.””
Wat is jouw boodschap aan kinderen die pesten?
“Ik begrijp het wel, er zit vast iets achter qua onzekerheid waarom je dit doet. Maar er zijn zoveel mensen die eraan kapot gaan, dus denk even twee keer na voordat je pest. Het kan iemand z’n leven kosten. Wees vooral bewust van de verandering in jezelf als je stopt met pesten. Wat doet het met jezelf, wat levert het jou op?”
Heb je een boodschap aan gepeste kinderen?
“Op het moment dat ik gepest werd was het echt heel erg rot, maar achteraf besef ik me dat het heeft bijgedragen aan hoe ik me heb ontwikkeld. Ik ben er echt sterker door geworden. Ik weet nu hoe ik van me af kan bijten. Dit besef kwam vrij snel toen ik mijn nieuwe vriendinnen leerde kennen in de 2e klas. Ik dacht toen: “Nu kan ik de wereld aan, kom maar op!””
Heb je nog tips voor kinderen die worden gepest?
“Mijn grootste tip is: bijt van je af en neem geen slachtofferrol aan. Daarnaast is het heel fijn om een goed steunend netwerk te hebben, dus vertel tegen de mensen om je heen dat je gepest wordt. Ook al wordt er de eerste keer niet fijn op gereageerd, blijf het vertellen, want er is absoluut iemand die luistert en je serieus neemt! Uit onverwachte hoeken kan opeens steun komen waar je veel kracht uit kan putten.”
Bedankt voor je openheid Sophie, veel succes met je werk als psycholoog!
Whoever is trying to bring you down is already below you.
