Als je het gevoel hebt dat jouw geestelijke gezondheid verslechtert of dat je problemen hebt met jouw geestelijke gezondheid, is praten met een arts of therapeut een belangrijke eerste stap op weg naar herstel. Na het zien van een arts of therapeut kun je een diagnose krijgen. Een diagnose kan in het begin verwarrend zijn en een hele reeks emoties oproepen. Je vraagt ​​je misschien af ​​wat het allemaal betekent, hoe het jouw leven gaat beïnvloeden en wat je vervolgens kunt doen. In dit artikel wil ik je graag duidelijk maken wat een diagnose is, waarom we ze krijgen en wat je ermee kunt doen.

Emoties

Na het ontvangen van een diagnose is het heel normaal om verschillende emoties te voelen. Je kunt opluchting, boosheid of verwarring voelen, of misschien wel allemaal tegelijkertijd. Het kan een positieve ervaring zijn om jouw problemen een naam te geven en je opties met een behandelaar te bespreken. Maar, je kunt ook negatieve emoties ervaren. Hieronder staan ​​enkele voorbeelden van emoties en gedachten die vaak voorkomen:

• opluchting – Dit verklaart waarom ik me zo voel.
• boosheid – Waarom ik?
• hoop – Er zijn behandelingen die kunnen werken. Ik kan hier doorheen komen.
• schaamte – Ik ben gebrekkig. Dit ben ik niet.
• verwarring – Wat betekent dit allemaal? Wat nu?
• angst – Hoe gaan anderen reageren? Hoe gaat dit mij beïnvloeden?

Het krijgen van een diagnose kan best lastig zijn zijn en het kan even duren voordat je alle informatie hebt verwerkt en begrepen. Maar hopelijk zal het uiteindelijk leiden tot meer zelfinzicht. Toch is het belangrijk om te weten dat je verre van alleen bent! Ongeveer 1 op de 5 mensen hebben last van psychische problemen in hun leven.

Wat is een diagnose?

In tegenstelling tot medische aandoeningen zoals kanker, diabetes of chlamydia, is er vaak geen enkele test die je een diagnose van geestelijke gezondheid kan geven. Een diagnose wordt vaak gesteld door een behandelaar in de geestelijke gezondheidszorg die rekening zal houden met een aantal factoren. Dit kan (maar niet altijd) een lichamelijk of medisch onderzoek zijn, vragenlijsten of enquêtes, jouw verleden en een interview met jou en soms je familie. In het gesprek worden vragen gesteld over je stemming, gedachten en gedrag. Zij zullen dan de DSM-5 gebruiken om te zien of je voldoet aan de criteria voor een diagnose.

Een diagnose kan veranderen; er kan in de loop van de tijd meer informatie beschikbaar komen, je kunt een andere professional ontmoeten die nieuwe informatie ontdekt of een meer diepgaande beoordeling doet. Verder kunnen de richtlijnen voor het stellen van een diagnose worden aangepast, waardoor de criteria nu anders zijn of een andere naam hebben.

Meerdere diagnoses

Het is ook mogelijk om meer dan één diagnose tegelijk te krijgen, het is namelijk heel gebruikelijk om last te hebben van meer dan één psychische aandoening. De Amerikaanse National Comorbidity Survey ontdekte zelfs dat 51% van de mensen met de diagnose depressie ook ten minste één angststoornis had. De reden hiervoor is niet helemaal bekend, maar het kan zijn dat aandoeningen dezelfde onderliggende oorzaak of risicofactoren hebben, of dat de ene aandoening bijdraagt ​​aan de andere.

Desalniettemin is het belangrijk om te erkennen dat je niet jouw diagnose bent. Je bent gewoon iemand die worstelt met psychische problemen met een reeks symptomen waar je een label op kunt plakken.

Waarom krijgen we een diagnose?

Een diagnose is een goed startpunt om meer te weten te komen over jouw symptomen en klachten. Het is vaak een heel nuttig hulpmiddel voor de behandeling. Het kan jou en jouw behandelaar meer informatie geven over de soort behandeling en over welke stappen je kunt nemen om jouw symptomen te verminderen. Daarnaast kan een diagnose jouw behandelaar ook informeren over eventuele risico’s en effectieve interventies.

Maar ook voor jouw zorgverzekering is vaak een diagnose nodig. De diagnose geeft aan dat je een aandoening hebt waarvoor je hulp nodig hebt. Dit kan leiden tot financiële ondersteuning, maar ook tot geestelijke gezondheidszorg waar je voorheen geen toegang toe had. Denk hierbij aan regelmatige gesprekken met een psycholoog, vrij kunnen krijgen van je werk en het ontvangen van extra uitkeringen of medicatie.

Wat kan jij doen?

• Leer over jouw diagnose – Het krijgen van een diagnose kan je veel informatie en kennis geven over je symptomen en klachten. Praat met je behandelaar over het onderwerp en lees betrouwbaar materiaal. Stel jouw behandelaar alle vragen die je hebt of vraag naar meer informatie. Hoe beter je geïnformeerd bent, hoe beter je kunt samenwerken met jouw behandelaar en beslissingen kunt nemen waar jij je goed bij voelt.
• Zoek steun – Praat met familie en vrienden die je kunt vertrouwen en die dicht bij je staan. Zij kunnen je niet alleen emotionele steun bieden of ondersteunen bij eventuele tegenslagen, maar jou ook helpen om effectieve veranderingen door te voeren die je helpen bij jouw herstelproces. Je omgeving kan een grote impact hebben op je mentale gezondheid.

Daarnaast zijn er vaak ook veel lokale of online steungroepen met mensen die dezelfde diagnose hebben gekregen en hetzelfde hebben meegemaakt. Door met deze mensen te praten, kun je gevoelens van eenzaamheid die je misschien hebt verminderen.

Een diagnose bepaalt niet wie jij bent

Het krijgen van een diagnose kan zowel een positieve als een negatieve ervaring zijn. Maar onthoud dat een diagnose niet bepaalt wie je bent en dat je je niet altijd per se met alle criteria kunt identificeren! De diagnose is een hulpmiddel voor jouw behandelaar om je te helpen de juiste behandeling te krijgen en het begin van een onderzoek naar hoe jij je weer beter kunt voelen! Wees trots op jezelf voor het zetten van de eerste stap naar jouw herstel!

Heb je vragen over jouw diagnose of behandeling? Bespreek deze met jouw behandelaar! Ben je nog niet in behandeling maar wil je graag de mogelijkheden verkennen? Via NiceDay kun je bij verschillende organisaties een behandeling volgen, klik hier voor meer informatie.

Als je last hebt van een ziekteangststoornis (beter bekend als hypochondrie) ben je constant bang om een ernstige ziekte zoals kanker te krijgen. Allerlei gewone lichamelijke verschijnselen zoals een kramp, steek, bultje of jeuk, worden als een bevestiging gezien dat er iets mis is en zijn reden voor angst en paniek. Gewone ziektesymptomen zoals hoofdpijn, keelpijn, spierpijn of hoesten worden al snel ingeschat als ernstige of zelfs dodelijke aandoeningen. Ook na een bezoek aan de huisarts, om de lichamelijke klachten na te laten kijken, blijft de angst voor een ernstige ziekte aanwezig. Mensen met een ziekteangststoornis gaan op zoek naar geruststelling, maar vinden die vaak niet. Dit kan de angst voor een ernstige ziekte in stand houden of juist versterken.

Ziekteangst herkennen

Je herkent ziekteangst aan:

• grote aandacht voor lichamelijke klachten
• piekeren over of constant bezig zijn met een mogelijke aandoening (langer dan 6 maanden)
• het vermijden of juist dwangmatig opzoeken van informatie over ziekten
• veel tijd kwijt zijn met controleren van je lichaam en eventuele preventieve gedragingen, zoals handen wassen, het mijden van zieke mensen of ziekenhuizen
• het vaak bezoeken van de huisarts, het niet geloven van de conclusie van de arts of de arts vermijden uit angst voor de diagnose. Daarnaast kan er ook gevraagd worden om uitgebreid specialistisch lichamelijke onderzoek, zoals scans en zelfs operaties
• de effecten of gevolgen van een daadwerkelijke ziekte overdrijven

Symptomen

Op momenten dat de angst voor een ziekte overheerst en een paniekaanval ontstaat, ervaar je deze klachten:

• hartkloppingen
• benauwdheid 
• tintelingen of een doof gevoel 
• een droge mond, misselijkheid, maagklachten, braken of diarree
• hoofdpijn, rood worden, flauwvallen
• het gevoel niet meer te weten wie of waar je bent
• het gevoel dat je de controle over jezelf verliest, gek wordt of doodgaat

Paniekaanvallen horen tot de belangrijkste symptomen van een ziekteangststoornis. Het probleem is echter dat deze ‘gewone’ panieksymptomen op hun beurt weer aangezien kunnen worden voor symptomen van een ernstige ziekte. Ziekteangst gaat vaak samen met gevoelens van somberheid of depressie. Mensen voelen zich moedeloos of machteloos. Ze gaan van het ergste uit, hoewel ze dat zelden durven uit te spreken.

Waar komt ziekteangst vandaan? 

In sommige families komen angststoornissen vaker voor, waarom is niet duidelijk. Erfelijkheid lijkt een rol te spelen, maar de manier waarop iemand met angstgevoelens en lichamelijke klachten omgaat, lijkt voor een deel ook aangeleerd. Opvoeding en ervaringen uit het verleden spelen hierbij een rol.

Hoe wordt ziekteangst behandeld?

Een ziekteangststoornis kan behandeld worden met cognitieve gedragstherapie, een bewezen effectieve behandeling. Ruim twee derde van de mensen met een ziekteangststoornis heeft baat bij deze behandeling, al dan niet gecombineerd met medicijnen. Het accent tijdens een behandeling ligt op confrontatie met de lichamelijke verschijnselen, zonder controles uit te voeren of geruststelling te vragen.

Therapie kan ook nog bestaan uit:

• ontspannings- en ademhalingstechnieken
• leren relativeren van ziektegedachten
• leren en lezen over de aandoening, zelfhulpliteratuur
• voorlichtingsbijeenkomsten

NiceDay

Ben of ken jij iemand die voortdurend in de angst leeft om een ernstige of levensbedreigende ziekte te krijgen? Vraag je huisarts dan om advies of voor een verwijsbrief. Of klik hier voor meer informatie over een online behandeling via NiceDay, bij verschillende GGZ-instellingen.

Meer lezen over ziekteangst? Neem een kijkje in onze bibliotheken.

Iedereen ervaart in zijn leven enige mate van stress. In de ochtend haasten voor je werk, een deadline die gehaald moet worden en tegenwoordig kan ook sociale media als stressbron werken. Maar wanneer wordt stress ongezond? Wat zijn burn-out symptomen? En wanneer praten we over een burn-out?

Wat is stress?

Een beetje stress is niet erg, het kan zelfs voordelig uitpakken voor je werkprestatie. Het is wel zo dat je lichaam moet kunnen herstellen van de stress. Wanneer je lichaam onvoldoende tijd heeft om te kunnen herstellen, spreken we van distress, ofwel ongezonde stress. Een burn-out kan ontstaan door een lange periode van distress en onvoldoende rust. Het is ontzettend belangrijk om naar je lichaam te luisteren en de signalen niet te negeren.

Komen de hieronder genoemde symptomen je bekend voor? Loop je tegen dingen aan en wil je hier verandering in brengen? Download dan nu de NiceDay app. Professionals staan klaar voor je om net dat extra steuntje in de rug te bieden.

Stress en perfectionisme

Soms wordt er gedacht dat een burn-outiets is waar je makkelijk uitkomt en dat het ontstaat bij mensen die ‘zwak’ zijn. Dit is het verre van waar: vaak zijn de mensen die een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben en perfectionistisch zijn kwetsbaar voor het ontwikkelen van een burn-out. Een burn-out zorgt voor complete lichamelijke en geestelijke uitputting. De meest normale handelingen kunnen niet meer uitgevoerd worden, het lukt gewoon niet meer. Vaak onderschatten mensen het herstel van een burn-out: het kan maanden of zelfs jaren aanhouden.

Om een burn-outte voorkomen en/of te herkennen is het nuttig om de symptomen ervan op een rijtje te hebben. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen psychische – en lichamelijke burn-out symptomen. Hieronder staan ze voor je op een rijtje:

Psychische burn-out symptomen:

• Concentratieverlies en geheugenproblemen
• Besluiteloos zijn
• Angst- en paniekklachten
• Een kort lontje hebben, snel boos zijn
• Jezelf snel ergeren
• Gevoel van machteloosheid
• Je opgejaagd voelen
• Je neerslachtig voelen
• Sneller agressief zijn
• Wantrouwig zijn
• Nergens zin in hebben
• Gevoelens van onzekerheid
• De neiging om een verslaving te ontwikkelen

Lichamelijke burn-out symptomen

• (Constante) moeheid ervaren
• Slapeloosheid ervaren
• Gevoel van uitputting
• Pijn in je spieren hebben
• Nek- en schouderpijn
• Spanning op de buikstreek
• Het hebben van een energieloze, monotone stem
• Het hebben van een hoge ademhaling
• Dingen,afspraken vergeten
• Geen of weinig zin in seks hebben
• Snel moe of grieperig zijn
• Darmproblemen, buikpijn ervaren
• Een hoge hartslag en/of hoge bloeddruk hebben

Bewust luisteren naar je gevoel

Al met al zijn er veel verschillende lichamelijke – en psychische symptomen die kunnen wijzen op een burn-out. Je lichaam geeft signalen niet voor niets af, vaak is het een teken van dat je lichaam uit balans is en het rust nodig heeft. Sta eens stil bij wat je lichaam je zegt. Las een rust momentje in en ontspan. Wat voel je? Zit je goed in je vel? Ben je moe of heb je ergens pijn? Merk de signalen tijdig op en handel hiernaar door rust in te lassen. Op deze manier kan je lichaam herstellen van alle hectiek.

NiceDay app

Plan in NiceDay een rustmoment in om stil te staan bij wat je lichaam je zegt. Merk de signalen op en probeer er naar te handelen door bijvoorbeeld een stapje terug te nemen.

Misschien herken je het wel, je praat makkelijker over je hoofdpijn of astmatische klachten dan over je paniekaanvallen of somberheid. Ook al leven we in 21e eeuw, er heerst nog stééds een taboe op mentale klachten. Terwijl in Nederland 43,5% van de mensen in zijn of haar leven wel eens te kampen heeft gehad met psychische klachten. Dit tegenover bijvoorbeeld maar 9% van de volwassenen die ooit in zijn leven astma heeft gehad.

Waarom is het dan toch gemakkelijker om te praten over astma, dan om psychische klachten bespreekbaar te maken? Iedereen heeft wel eens grapjes gehoord over mensen waar een steekje aan los zit, mensen die zich gek gedragen of mensen die een gesticht in worden gewenst. Durf jij dan nog te zeggen dat jij last hebt gehad van paniekaanvallen en je lange tijd niet naar de supermarkt durfde uit angst om flauw te vallen?

Misschien schaam je je, ben je bang voor onbegrip, stigmatisering of om buitengesloten te worden. Want dat kunnen mensen immers doen. We zouden met zijn allen anders moeten gaan denken over psychische klachten. We zouden onze angsten en vooroordelen opzij moeten zetten en er samen over praten!

Belang van doorbreken van taboe op mentale klachten

Doordat psychische klachten nog steeds niet volledig geaccepteerd of begrepen worden, zijn mensen niet zo gauw geneigd om aan te geven dat  zij zich niet zo goed voelen. Zeker in bepaalde culturen of beroepsgroepen. Laten we als voorbeeld eens artsen nemen. Onderzoek wijst uit dat niet-vitale dokters meer fouten maken en minder empathisch zijn in contact met hun patiënten. Zij zijn ook vaker ziek en vatbaarder voor een burn-out, depressie en fysieke klachten. Ze houden zich sterk uit angst voor het oordeel van collega’s of voor het verlies van status of positie in een vakgroep. Daarom werken ze vaak net zo lang door totdat ze emotioneel en/of fysiek uitgeput zijn.

Hoe zou dit scenario er uit zien als het geaccepteerd is om over psychische klachten te praten? Dat je wanneer je tegen je leidinggevende vertelt dat je depressieve gevoelens ervaart, hij luistert, begripvol reageert en vertelt over zijn eigen burn-out en over de paniekklachten van zijn vrouw? Hoe eerder er aan de bel getrokken wordt bij een verminderde mentale gezondheid, hoe minder langdurige stressgerelateerde klachten er ontstaan. Wat is hiervoor nodig? Moed!

De moed hebben om voor je mentale klachten uit te komen

Gelukkig zit er al een tijdje beweging in het taboe! In 2013 vertelden een aantal Britse parlementsleden over hun psychische aandoeningen. De slogan ‘No Health Without Mental Health’ heeft in Engeland een enorme impact. Ook deelden Lady Gaga, Elen Degeneres, J.K. Rowling, Bruce Springsteen en voetballer Andès Iniesta openlijk hun doorgemaakte depressie. Nederlanders tonen ook steeds meer openheid. Zo vertelde de GTST-actrice Marly van der Velden over haar overwonnen eetstoornis, spraken onder andere Sophie Hilbrand en Hugo Borst over hun burn-out en radio dj Stephan Bouwman over zijn depressie. De Amerikaanse topzwemmer Michael Phelps maakte herhaaldelijk depressieve perioden door en de Nederlandse Olympisch goud winnende schaatser Stefan Groothuis was ook depressief. Je kunt je dan afvragen af of zulke succesvolle en sterke personen een depressie kunnen krijgen? Zeker weten! Voel je gesterkt door hun voorbeeld. Sta op, vind de moed en praat. Samen staan we sterker en kunnen we de taboe doorbreken!

No health without mental health

NiceDay acties
Probeer je gedachten en gevoelens in je ‘Gevoel Registratie’ in NiceDay te noteren zodat je inzicht krijgt in wat er in je om gaat. Ben je toe aan een extra uitdaging? Probeer dan eens om over je gedachten en gevoelens te praten met iemand die je vertrouwd en dichtbij je staat door ‘iets buiten je comfortzone’ in te plannen in NiceDay.