Therapie kan een transformerende en waardevolle ervaring zijn die je helpt oude patronen te doorbreken, je doelen te bereiken en zelfzorg te leren. Of je nu hulp zoekt voor je geestelijke gezondheid, lichamelijke klachten of persoonlijke groei, doorgaans word je gevraagd je klachten, symptomen of dagelijkse routine bij te houden. In deze blog zullen we bekijken waarom deze eenvoudige, vaak onderschatte oefening zo krachtig en belangrijk is voor zowel jou als je therapeut, en het therapeutisch proces verbetert.

Zelfbewustzijn

Door je symptomen bij te houden, kun je een groter zelfbewustzijn en een dieper begrip van jezelf ontwikkelen. Door aandacht te besteden aan je symptomen, gedachten, emoties en fysieke gewaarwordingen, raak je beter afgestemd op de patronen en triggers die je welzijn beïnvloeden. Je kunt zich bijvoorbeeld meer bewust worden van niet helpende gedachten die van invloed zijn op je stemming of specifiek gedrag dat je doet en de negatieve gevolgen van dit gedrag. Zelfbewustzijn is een cruciale eerste stap om de veranderingen te maken die we in ons leven willen aanbrengen. Het stelt je in staat om los te komen van de automatische piloot en bewuste beslissingen te nemen over hoe je je in verschillende situaties wilt gedragen.

Het identificeren van signalen, triggers en patronen

Symptomen en klachten zijn vaak contextspecifiek. Specifieke emoties, symptomen of klachten kunnen alleen voorkomen in specifieke settings, met bepaalde triggers of mensen. Je kunt je bijvoorbeeld alleen angstig voelen in grote groepen of over hoogtes. Door je klachten bij te houden, kan het zowel jou als jouw therapeut helpen om eerder onopgemerkte triggers, signalen en patronen die een rol spelen bij je klachten te ontdekken. Dit kan een belangrijke rol spelen bij het effectief veranderen van jouw therapie en het voorkomen van toekomstige klachten.

Jouw behandeling optimaliseren

Symptomen beschrijven en onthouden wat er precies is gebeurd, kan soms een uitdaging zijn. Het is niet ongebruikelijk om belangrijke details te vergeten of over het hoofd te zien bij het terugroepen van symptomen of gebeurtenissen tijdens therapiesessies. Door jouw klachten bij te houden, kan je therapeut deze informatie gebruiken om meer inzicht te krijgen in de factoren die een rol spelen bij jouw klachten en om je behandeling verder af te stemmen op jouw behoeften. Het bijhouden van klachten helpt jou en jouw therapeut ook om objectief jouw voortgang tijdens de behandeling te meten en de effectiviteit van de interventies te evalueren, zodat je er zeker van bent dat je beiden op de goede weg zijn.

Je eigen therapeut worden

Zoals hierboven vermeld, kan het bijhouden van jouw symptomen helpen om meer inzicht te krijgen in jouw klachten en zelfbewustzijn te ontwikkelen. Het helpt je bij het identificeren van activiteiten, copingstrategieën of aanpassingen van jouw levensstijl die de symptomen verlichten, zodat je je eigen therapeut kunt worden en een plan kunt maken om toekomstige klachten te voorkomen.

Bijhouden in NiceDay

Het bijhouden van jouw symptomen is een oefening van onschatbare waarde die de effectiviteit van jouw therapeutische reis aanzienlijk kan verbeteren. Met behulp van de NiceDay app kun je eenvoudig jouw stemming en diverse symptomen en klachten bijhouden met behulp van onze trackers en check-in functie. Via de check-in functie op de homepage kun je snel en makkelijk je stemming vastleggen, een oorzaak geven en aangeven welke emoties je ervaart. Met behulp van de trackers kun je bepaalde symptomen, gebeurtenissen, signalen of klachten bijhouden. De resultaten van registraties worden dan voor zowel je als jouw behandelaar beschikbaar gesteld om extra inzicht in de behandeling te krijgen.

Als je last hebt van een ziekteangststoornis (beter bekend als hypochondrie) ben je constant bang om een ernstige ziekte zoals kanker te krijgen. Allerlei gewone lichamelijke verschijnselen zoals een kramp, steek, bultje of jeuk, worden als een bevestiging gezien dat er iets mis is en zijn reden voor angst en paniek. Gewone ziektesymptomen zoals hoofdpijn, keelpijn, spierpijn of hoesten worden al snel ingeschat als ernstige of zelfs dodelijke aandoeningen. Ook na een bezoek aan de huisarts, om de lichamelijke klachten na te laten kijken, blijft de angst voor een ernstige ziekte aanwezig. Mensen met een ziekteangststoornis gaan op zoek naar geruststelling, maar vinden die vaak niet. Dit kan de angst voor een ernstige ziekte in stand houden of juist versterken.

Ziekteangst herkennen

Je herkent ziekteangst aan:

• grote aandacht voor lichamelijke klachten
• piekeren over of constant bezig zijn met een mogelijke aandoening (langer dan 6 maanden)
• het vermijden of juist dwangmatig opzoeken van informatie over ziekten
• veel tijd kwijt zijn met controleren van je lichaam en eventuele preventieve gedragingen, zoals handen wassen, het mijden van zieke mensen of ziekenhuizen
• het vaak bezoeken van de huisarts, het niet geloven van de conclusie van de arts of de arts vermijden uit angst voor de diagnose. Daarnaast kan er ook gevraagd worden om uitgebreid specialistisch lichamelijke onderzoek, zoals scans en zelfs operaties
• de effecten of gevolgen van een daadwerkelijke ziekte overdrijven

Symptomen

Op momenten dat de angst voor een ziekte overheerst en een paniekaanval ontstaat, ervaar je deze klachten:

• hartkloppingen
• benauwdheid 
• tintelingen of een doof gevoel 
• een droge mond, misselijkheid, maagklachten, braken of diarree
• hoofdpijn, rood worden, flauwvallen
• het gevoel niet meer te weten wie of waar je bent
• het gevoel dat je de controle over jezelf verliest, gek wordt of doodgaat

Paniekaanvallen horen tot de belangrijkste symptomen van een ziekteangststoornis. Het probleem is echter dat deze ‘gewone’ panieksymptomen op hun beurt weer aangezien kunnen worden voor symptomen van een ernstige ziekte. Ziekteangst gaat vaak samen met gevoelens van somberheid of depressie. Mensen voelen zich moedeloos of machteloos. Ze gaan van het ergste uit, hoewel ze dat zelden durven uit te spreken.

Waar komt ziekteangst vandaan? 

In sommige families komen angststoornissen vaker voor, waarom is niet duidelijk. Erfelijkheid lijkt een rol te spelen, maar de manier waarop iemand met angstgevoelens en lichamelijke klachten omgaat, lijkt voor een deel ook aangeleerd. Opvoeding en ervaringen uit het verleden spelen hierbij een rol.

Hoe wordt ziekteangst behandeld?

Een ziekteangststoornis kan behandeld worden met cognitieve gedragstherapie, een bewezen effectieve behandeling. Ruim twee derde van de mensen met een ziekteangststoornis heeft baat bij deze behandeling, al dan niet gecombineerd met medicijnen. Het accent tijdens een behandeling ligt op confrontatie met de lichamelijke verschijnselen, zonder controles uit te voeren of geruststelling te vragen.

Therapie kan ook nog bestaan uit:

• ontspannings- en ademhalingstechnieken
• leren relativeren van ziektegedachten
• leren en lezen over de aandoening, zelfhulpliteratuur
• voorlichtingsbijeenkomsten

NiceDay

Ben of ken jij iemand die voortdurend in de angst leeft om een ernstige of levensbedreigende ziekte te krijgen? Vraag je huisarts dan om advies of voor een verwijsbrief. Of klik hier voor meer informatie over een online behandeling via NiceDay, bij verschillende GGZ-instellingen.

Meer lezen over ziekteangst? Neem een kijkje in onze bibliotheken.

Heb jij last van burn-out verschijnselen, of denk je dat je op dit moment te maken hebt met een burn-out? Hulp en begeleiding bij jouw herstel van een burn-out is enorm belangrijk! Zo zorg je ervoor dat jouw klachten niet vergereren. Maar waar kan je terecht wanneer je op zoek bent naar hulp voor je burn-out? En wat gebeurt er bij de behandeling van een burn-out? We hebben de antwoorden op deze vragen voor je op een rijtje gezet.

Waar kun je terecht?

• De huisarts en praktijkondersteuner-ggz (POH-GGZ)

Je kunt een afspraak maken bij de huisarts om te bespreken wat de praktijkondersteuner voor jou kan betekenen. Een praktijkondersteuner kan een goed beeld krijgen van jouw klachten, jou begeleiden en onderzoeken of/welke hulp verder nodig is. 

• Psycholoog

Via je huisarts kun je een verwijzing krijgen voor een psycholoog, die je intensiever kan begeleiden tijdens je herstelproces. Tijdens de behandeling ga je actief aan de slag met jouw klachten, valkuilen en herstel. Daarnaast stel je samen een terugvalpreventieplan op, om te voorkomen dat je in de toekomst opnieuw in een burn-out terecht komt! 

• Coach

Je kunt ook herstellen van jouw burn-out met behulp van een coach. Een burn-out is niet-verzekerde zorg, wat betekent dat een zorgverzekeraar in veel gevallen (maar niet altijd) de behandeling van een burn-out niet vergoedt. Daarom kun je er ook voor kiezen zelfstandig een coach in te schakelen die jou kan helpen. 

• Bedrijfsarts

Als je je ziek hebt gemeld op je werk ben je waarschijnlijk al in contact met de bedrijfsarts. De bedrijfsarts zal samen met jou en je werkgever bespreken hoe jij geleidelijk aan weer kunt beginnen met werken. Je werkgever is wettelijk verplicht (door ‘Wet Verbetering Poortwachter’) om jou te helpen bij je herstel. De bedrijfsarts behartigt hierbij zowel jouw belangen als die van de werkgever. Hij of zij zal ook met je meedenken wat je nodig hebt om weer terug te keren.

• Maatschappelijk werker

Heb je schulden, problemen op het gebied van wonen of problemen met de opvoeding van je kinderen? Dan kan een maatschappelijk werker je helpen om een plan van aanpak te maken. Via je huisarts kun je in contact komen met een maatschappelijk werker. 

Hoe verloopt het herstel van een burn-out?

Tijdens jouw herstel of de behandeling van een burn-out doorloop je een aantal fasen. Je leert te begrijpen en accepteren dat je een burn-out hebt en dat je niet precies weet wat je te wachten staat of hoe lang je herstel gaat duren. De balans tussen inspanning (beweging) en ontspanning (rust) wordt gemaakt. Rust is essentieel bij een burn-out! Het is ook belangrijk dat je omgeving dat weet. Je gaat onderzoeken wat de oorzaken zijn van jouw spanning, onder begeleiding kijken hoe je met situaties omgaat en hoe je bepaalde situaties anders wil aanpakken in de toekomst. 

Op een gegeven moment ga je aan de slag met re-integratie op je werk; je start bijvoorbeeld met een aantal uur. Alle kennis die je eerder hebt opgedaan, ga je nu toepassen in jouw dagelijks leven en je werk. Dit verloopt geleidelijk, zodat je niet te snel weer aan de slag gaat en om uitval in de toekomst te verkleinen. 

Verantwoordelijkheid voor je herstel

Jij bent zelf grotendeels verantwoordelijk voor je herstelproces. Mocht je het gevoel hebben dat er teveel druk op je wordt uitgeoefend op bijvoorbeeld je werk, geef dit dan vooral aan! Luister naar je lichaam en wees geduldig met jezelf. Het behandelen van een burn-out is een proces en daar horen ook terugvallen in je oude patronen bij. Maak je burn-out bespreekbaar met je vrienden en familie en zorg dat er een professional betrokken is bij je herstel. 

In het woordenboek staat de ‘klik’ omschreven als ‘het direct goed met elkaar overweg kunnen’. Het gaat dus over de eerste indrukken. Het spreekt voor zich dat in elke behandelrelatie een mate van ‘met elkaar overweg kunnen’ belangrijk is, ook al kan dat soms iets meer tijd kosten. Dat betekent niet dat het vanzelfsprekend is dat er direct een ‘klik’ is. Dat is in digitale behandeling niet anders. Maar wat is dat eigenlijk die klik? En wat doe je als die ontbreekt?

Hoe kijken psychologen naar de ‘klik’?

Uit onderzoek blijkt dat we geneigd zijn om mensen met dezelfde waarden, overtuigingen en interesses positiever beoordelen, dan mensen van wie we juist verschillen. Je zult misschien zelf merken dat vriendschappen makkelijker zijn met mensen die enigszins dezelfde ideeën hebben. Als jij bijvoorbeeld het milieu erg belangrijk vindt, dan zal je misschien minder snel vrienden worden met een klimaatontkenner. Uiteraard kunnen verschillen tussen mensen ook interessante relaties opleveren, maar in de meeste gevallen lijken juist overeenkomsten mensen nader tot elkaar te brengen. 

Onderzoek laat zien dat wij mensen positiever beoordelen wanneer we hun gezichten vaker zien. Wanneer we vaker blootgesteld worden aan hetzelfde leidt dit tot herkenning en op termijn geeft dit een meer positieve beoordeling. Ook het herkennen van bijvoorbeeld uitdrukkingen en taalgebruik kunnen van invloed zijn op de wijze waarop je iemand beoordeeld. Iemand met bijvoorbeeld hetzelfde accent beoordeel je vaak positiever. 

Bij de eerste indruk zijn vaak stereotypes en vooroordelen belangrijk om een inschatting te maken van hoe je iemand beoordeeld. Iemand die lijkt op iemand die je al aardig vindt, roept herkenning op en wordt daardoor positiever beoordeeld.

Wat als de ‘klik’ er niet is?

Wanneer je geen ‘klik’ voelt met iemand kan dat verschillende oorzaken hebben. Soms kan het zijn dat iemand, tegen verwachting, in prettiger is dan op basis van de eerste indruk. Maar het kan natuurlijk ook dat het contact stroef blijft lopen. Bijvoorbeeld doordat de communicatie niet goed verloopt en er irritatie ontstaat. Er kunnen ook andere redenen zijn waardoor er onbegrip ontstaat. Om een goede relatie op te bouwen is het belangrijk om irritaties uit te spreken. Dit voorkomt dat deze verder oplopen. 

Tips

Dit zijn vijf tips om irritaties aan te kaarten:

• Bedenk dat je behandelaar dit waarschijnlijk al vaker ervaren heeft en hier ook van kan leren.
• Start met iets positiefs. Dit kan het makkelijker maken om ook iets te zeggen wat je minder goed vindt gaan.
• Neem je gevoel serieus, de behandelaar is er om jou te helpen en met ‘pleasen’ komt niemand vooruit.
• Je kunt een stok achter de deur zetten. Je kunt bijvoorbeeld vooraf een e-mail sturen waarin je kort aangeeft dat je iets wilt bespreken. Dit voorkomt dat je op het laatste moment toch uitstelt. 
• Bespreek het probleem eerst met iemand anders. Misschien kan je helder krijgen wat je dwarszit en wat je graag wil veranderen. 

Mijn ervaring is dat je door in gesprek te gaan je juist tot een betere relatie komt. Mochten jullie er samen niet uitkomen, is er vaak de mogelijkheid om over te stappen naar een andere behandelaar. Het is wel aan te raden eerst het gesprek aan te gaan. Een goed gesprek kan immers jullie beide veel opleveren. 

Maurice (69 jaar) had een levensbedreigende bacterie in zijn bovengebit, hierdoor is een deel van zijn bovengebit verwijderd. Nu draagt hij daar prothese. Dat is nogal wat. Het verlies van zijn bovengebit voelde aan als een rouwproces. Door hulp van een coach is hij meer gaan leren accepteren. Wij interviewde hem over zijn ervaring met online coaching.

Een prothese in de bovengebit dat is heftig. Kun je vertellen waarom je die prothese hebt en hoe ben je bij NiceDay terecht bent gekomen?

“Ik had een bacterie in mijn bovengebit en antibiotica hielp niet. Mijn bovengebit moest eruit, want anders kon de bacterie over mijn lichaam verder verspreiden. Ik heb sinds juli een prothese in mijn bovengebit. De prothese drukte op mijn gehemelte wat veel irritatie veroorzaakte. Ik kon er maar niet aan wennen, maar de prothese moest altijd blijven zitten. Daarom heb ik hulp gezocht bij een psycholoog om te leren beter om te gaan met mijn frustratie.” 

Hoe heb je de online coaching ervaren? 

“Uiteraard heb ik mijn probleem met mijn vrouw besproken, maar dat gaat toch op een andere manier. Ik had prettige gesprekken met mijn psycholoog, vijf in totaal. Allemaal met videobellen, werkte goed voor mij.” 

“Ik kreeg tips om mijn prothese en de druk die ik ervan ervaar, te accepteren. Ik kan mij er nu beter overheen zetten. Ook heb ik geleerd om mezelf niet meer te dwingen om eraan te moeten werken. Door de gesprekken kan ik het beter loslaten en meer accepteren. Eigenlijk is het verliezen van je tanden een rouwproces, daar ben ik ook bij geholpen.” 

Wat vond je uitdagend tijdens de coaching?

“Tijdens de behandeling kreeg ik ook een opdracht. Ik ging een weekend weg met twee vrienden. Thuis kan ik de prothese uitdoen wanneer ik wil, maar tijdens zo’n weekend gaat dat niet. Ik wilde leren hoe ik daar mee om kan gaan. Ik moest uit mijn comfortzone. Tijdens het weekend heb ik ook weer meer geleerd te accepteren dat de irritante druk aanwezig is. Maar gelukkig ben ik er niet de hele tijd mee bezig.”

 Zou je NiceDay aan anderen aanraden? 

“Jazeker! Alles wat ik wilde is gelukt. Als iemand mij om hulp vraagt, dan ik NiceDay aanraden. Het online in gesprek zijn met mijn psycholoog is heel goed bevallen.” 

Wil jij hulp van een coach of psycholoog? Download de NiceDay app en samen vinden we een geschikte professional! 

 Vanwege privacyredenen hebben wij de naam aangepast.