Print 
Je hebt er vast wel eens iets over gehoord: mindfulness om stress te verminderen. Hoe dat precies zit? Psycholoog Wouter legt het je uit.
Wat is mindfulness
Mindfulness is een gemoedstoestand waarbij de aandacht bewust wordt gericht op het ervaren van lichaamssensaties, gevoelens en gedachten, zonder er op te reageren. Met meditatie en mindfulness oefeningen kun je deze staat eenvoudig bereiken. Mindfulness is effectief tegen psychische klachten en wordt regelmatig toegepast om bijvoorbeeld stress, depressieve klachten en angstklachten tegen te gaan.
Beetje vreemd
Het lijkt een beetje vreemd. Wat ontspannings- en ademhalingsoefeningen doen en je klachten verminderen. Wetenschappers hebben daarom onderzocht wat er precies in de hersenen gebeurt als je mindfulness technieken bij stress toepast.
Er zijn een aantal hersendelen die een rol spelen bij stress, namelijk:
- De prefrontale cortex: belangrijk voor het maken van beslissingen, sociaal gedrag, relativeren, impulsbeheersing en het reguleren van emoties.
- De hippocampus: belangrijk bij het geheugen.
- De amygdala: belangrijk bij het aansturen en verwerken van emoties.
Prefrontale cortex
Stress schakelt als het ware onze prefrontale cortex uit, waardoor we impulsiever reageren op situaties. Het is namelijk niet de bedoeling dat we op het zebrapad nog een paar minuten nadenken als er een auto op volle snelheid op ons af komt rijden.
Misschien herken je het wel dat je in stressvolle periodes wat sneller geprikkeld bent en wat minder controle lijkt te hebben. Je prefrontale cortex is dan wat minder actief.
Mindfulness zorgt er juist voor dat de prefrontale cortex weer wat wakkerder wordt en versterkt hierdoor je vermogen te relativeren. Je krijgt weer een gevoel van controle terug. Daarnaast heeft de prefrontale cortex een remmend effect op de cingulate cortex, een hersengebied dat is betrokken bij piekeren en de verwerking van pijn en emoties. De chaos van al die negatieve gedachten zal dus uiteindelijk afnemen!
Hippocampus
Daarnaast zorgt mindfulness ervoor dat je hippocampus beter wordt in het verzachten en veranderen van verbindingen met negatieve herinneringen.
Het vertroebelen van een huidige ervaring door een oude herinnering, heet proactieve interferentie. Je kunt het vergelijken met de situatie waarbij je twee op elkaar lijkende verhalen leest en vervolgens het laatst gelezen verhaal aan iemand wilt vertellen. Er is dan een grote kans dat je per ongeluk details van het eerste verhaal toevoegt aan het tweede verhaal. Dit komt omdat je geheugen bepaalde verbindingen probeert te maken tussen vergelijkbare dingen. We hebben bijvoorbeeld vaak de neiging om bij bepaalde triggers terug te denken aan een negatieve gebeurtenis in het verleden. Door mindfulness toe te passen, zullen die associaties zwakker worden, omdat je hippocampus beter het onderscheid kan maken. Je bent dus minder snel getriggerd!
Amygdala
De combinatie van het wakker worden van de prefrontale cortex en het versterken van de hippocampus zorgt uiteindelijk voor een afname in stress. De hippocampus herkent de situatie en signaleert dat het ‘veilig’ is, de prefrontale cortex evalueert de situatie. Samen geven ze aan de amygdala door dat er geen reden meer is voor paniek. Door mindfulness technieken toe te passen, kan de activiteit in de amygdala al na enkele weken flink zijn afgenomen.
Nu je weet hoe het werkt, is het tijd voor een mindful oefening.
Bronnen
https://ftp.science.ru.nl/CSI/CompMath.Found/BrittaHolzel_LWS.pdf
https://www.trainingsbureauvoormindfulness.nl/mindfulness-op-je-brein-positief-effect/
https://transcendentemeditatie.be/4-manieren-hoe-stress-onze-hersenen-beschadigd/
https://www.rijnlandmodel.nl/achtergrond/psychologie/neurologie_acc.htm
