Je ervaringen hebben een grote impact op wie je bent als persoon, hoe je reageert en hoe je situaties interpreteert. Door die ervaringen creëer je soms onbewust bepaalde regels voor jezelf om je te helpen gemakkelijker door soortgelijke toekomstige situaties te navigeren. Het is echter belangrijk om je af te vragen of die leefregels je helpen of belemmeren in je dagelijks leven. In deze blog leg ik meer uit over hoe deze leefregels ontstaan en hoe wat voor effect ze hebben.

Leefregels

‘Leefregels’ of ‘onderliggende aannames zijn gedrags- of cognitieve veranderingen die je toepast in je dagelijks leven. Deze regels zijn als het ware richtlijnen die bepalend zijn voor hoe je denkt, voelt en gedraagt. Levensregels ontstaan vaak tijdens je jeugd als reactie op negatieve ervaringen die je hebt meegemaakt om je te helpen met de situatie om te gaan.

Een voorbeeld van een leefregel is: “Als ik mijn emoties niet laat zien, zullen mensen denken dat ik sterk ben.”.

Helpende of niet-helpende leefregels

We maken allerlei (onbewuste) aannames over onszelf, anderen en de wereld om ons heen. Onze hersenen werken op deze manier om ons te helpen de wereld gemakkelijker te begrijpen en erop te reageren. Daarom kunnen aannames of leefregels in verschillende situaties nuttig zijn en hebben ze jou in het verleden waarschijnlijk geholpen. Sommige aannames of leefregels kunnen echter meer kwaad dan goed doen. Denk bijvoorbeeld aan leefregels die onflexibel zijn, niet meer werken of leiden tot onbehulpzaam gedrag of gedachten.

Laten we een voorbeeld nemen:

Roos is een jonge vrouw die worstelt met stress bij haar nieuwe baan. Ze groeide op in een gezin dat hard werken erg belangrijk vindt en veel druk op haar legde om op school goede cijfers te halen. Roos kreeg waardering en bevestiging van haar familie als ze de beste van haar klas was. Door deze ervaring creëerde ze (onbewust) de leefregel:

“Als ik niet hard werk en niet succesvol ben in wat ik doe, dan ben ik geen waardevol persoon”.

Deze leefregel heeft in het verleden voordelen gehad: het gaf haar waardering van haar ouders, het heeft haar geholpen om gemotiveerd te blijven tijdens haar studie en een nieuwe baan te krijgen. Maar deze leefregel legt de lat voor Roos erg hoog, creëert veel kansen op teleurstelling en heeft als gevolg dat Roos overwerkt raakt omdat ze indruk wil maken op haar nieuwe collega’s.

Niet-helpende leefregels

Niet-helpende leefregels zijn vaak zelfvernietigend, onrealistisch en kunnen leiden tot nutteloze coping-mechanismes. Het is bijvoorbeeld niet mogelijk om succesvol te zijn in alles wat je doet. Maar wanneer je niet aan je eigen hoge verwachtingen voldoet, kan dit leiden tot negatieve gevoelens, een aanzienlijke impact hebben op je zelfvertrouwen of ertoe leiden dat je jezelf overwerkt. Wanneer leefregels meer kwaad dan goed doen, is het belangrijk dat we proberen met meer realistische, flexibele en behulpzame alternatieven te komen. Het doel is om de regels die werken te behouden en de slechte onderdelen te vervangen!

Hieronder vind je een lijst met een aantal voorbeelden van leefregels. Herken jij jezelf in een van deze regels?

• “Ik moet mijn werk perfect doen, anders denken mensen dat ik dom ben.”
• “Als ik elke dag groenten eet, ben ik gezond.”
• “Als ik mezelf voorrang geef, dan ben ik egoïstisch.”
• “Als ik iemand niet help, zullen ze me niet aardig vinden.”
• “Als ik om hulp vraag, ben ik een zwak persoon.”
• “Als ik te veel vragen stel, zie ik er dom uit.”
• “Ik moet op alles voorbereid zijn, anders gaat het mis.”
• “Als ik niet dicht bij mensen kom, kan niemand mij pijn doen.”
• “Ik moet er altijd goed uitzien, anders gaan mensen me niet aardig vinden.”
• “Als ik mijn emoties niet laat zien, betekent dat dat ik sterk ben.”
• “Ik moet elke dag sporten om gezond te zijn.”
• “Ik moet boos reageren, anders luisteren mensen niet naar me.”
• “Als ik niet hard werk en niet succesvol ben in wat ik doe, dan ben ik geen waardevol persoon.”

In plaats van te focussen op de negatieve gevolgen en bang te zijn voor de uitkomst, kun je proberen wat meer realistische en flexibele leefregels te bedenken! Richtlijnen helpen je bij het navigeren door je dagelijks leven, maar probeer deze regels niet te laten bepalen wie je bent en wat je ‘moet’ doen.