Print Wat is een burn-out?
Burn-out is de uitputting van je lichaam en geest door een (jaren)lange periode van hoge werkdruk of stressvolle (werk)omstandigheden. Denk aan: hoge werkeisen, onvoldoende afstemming tussen persoon en werk en aanhoudende spanningen op de werkvloer. Vooral mensen die perfectionistisch of ambitieus zijn lopen een groter risico op het krijgen van een burn-out. Vergelijkbare klachten kunnen ook ontstaan in andere belastende situaties die niets met werk te maken hebben. Bijvoorbeeld wanneer er sprake is van langdurige relatie- of gezinsproblemen.
Wat voelt iemand met werkstress of een burn-out?
Mensen met een burn-out kunnen zich óf oververmoeid en hyperactief voelen óf alleen (over)vermoeid. Het stresssysteem raakt overgevoelig voor stress en wordt actiever in het onderdrukken ervan. Het stresssysteem raakt dus aan beide kanten overactief. Dit zorgt ervoor dat iemand zich minder scherp voelt, minder stress aankan dan voorheen en eerder vermoeid is. Een veelvoorkomend gevolg is dat je met een burn-out geen energie hebt om actief te zijn of om je in te spannen. Daarnaast kun je jezelf ook niet motiveren om hier iets aan te doen en kan je je hierdoor somber voelen. Om die reden kan een burn-out ook een depressie in de hand werken. Als je een burn-out hebt, kan het lastig zijn om hier op eigen kracht uit te komen.
Hoe is iemand met een burn-out voor zijn omgeving?
Niet alleen degene met een burn-out lijdt onder zijn of haar psychische klachten. Het heeft ook invloed op de naaste omgeving, zoals een familielid of partner. Het leven draait meer om degene met de psychische klachten dan om de ander(en) binnen het gezin. Hierdoor kunnen zij gespannen raken en hun energie verliezen. Omdat een burn-out veel gevolgen heeft voor de naaste omgeving is het belangrijk dat zij ook betrokken worden bij een behandeling. Hier lees je meer over hoe jij, als naaste, betrokken kunt worden bij het herstelproces van je partner of familielid.
Wat kun je als naaste doen?
- Probeer te luisteren en begrip te tonen wanneer iemand uit je omgeving zijn of haar burn-outklachten uitspreekt. Vaak heeft iemand met een burn-out te maken gehad met jarenlange investeringen in het werk of andere zaken. Iemand met burn-outsymptomen kan heftige emoties voelen, zoals boosheid, verongelijktheid en wanhoop.
- Probeer de klachten van een ander niet goed te praten. Je kunt al veel voor iemand betekenen door een luisterend oor te zijn.
- Spreek je vertrouwen uit in een ander.
- Wees je bewust van kleine stappen in het herstel. Herstellen van een burn-out heeft tijd en energie nodig. Een veelvoorkomend fenomeen is dat er veel gefocust wordt op het einddoel, terwijl de stappen tussenin minstens zo belangrijk zijn.
- Wanneer het te veel energie kost om iemand met burn-outklachten steun te bieden, is het tijd om (professionele) hulp voor jezelf in te schakelen.
- Doe leuke dingen met je partner of naaste en prikkel de zintuigen; ga tuinieren, wandelen, koken en/of schilderen.
- Ga naar buiten: frisse lucht en beweging zorgen ervoor dat er geluksstofjes in de hersenen vrijkomen. Het doet zowel jezelf als je partner goed.
Wat kun je als naaste beter niet doen?
- Kritiek of advies geven. Dit kan iemand onzeker maken.
- Druk uitoefenen terwijl de ander er nog niet aan toe is.
- De ander vertellen wat er fout is aan hem/haar of wat hij/zij fout doet.
- Op jezelf betrekken: betrek zijn of haar gedrag niet op jezelf en neem het niet persoonlijk.
- Oordelen: door te zeggen dat je partner te veel hooi op zijn of haar vork neemt, kan het voor de partner aanvoelen alsof hij of zij gefaald heeft.
Bronnen:
Keijsers, G. P. J., Van Minnen, A., Verbraak, M., Hoogduin, C. A. L. & Emmelkamp, P., (2017). Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten.
https://psycholoog.nl/behandelingen/tips-voor-naasten
