Print Je kent het misschien wel: een zenuwachtig gevoel in sociale situaties, bijvoorbeeld wanneer je een praatje moet geven voor een groep of een gesprek moet aanknopen met iemand die je niet kent. Je begint te zweten, te trillen of krijgt buikpijn. Of je vindt het misschien lastig om je aandacht bij een gesprek te houden omdat je je ongemakkelijk voelt. Deze angstgevoelens zijn normaal. Maar wanneer je hier dagelijks last van hebt en daardoor sociale situaties uit de weg gaat, kan er sprake zijn van een sociale angststoornis.
Als je sociale angst hebt herken je misschien wel dat je je in sociale situaties bekeken voelt of dat je het gevoel hebt niets goed te doen of niet leuk te zijn. Je kunt bang zijn om kritisch beoordeeld te worden of om afgewezen te worden. Je kunt je onzeker voelen op je werk, bang zijn om een gesprek aan te gaan of bang zijn om vreemd gevonden te worden.
Hoe werkt sociale angst?
Er zijn een aantal factoren die invloed hebben op sociale angst. Het Model van Sociale Angst kan je helpen om inzicht te krijgen in waarom jouw angstklachten blijven bestaan.
Het model begint bij een sociale situatie die spanning geeft. Zo’n situatie zorgt voor bepaalde gedachten, bijvoorbeeld over wat er allemaal mis kan gaan (niet-helpende gedachten)..
De gevolgen van deze niet-helpende gedachten zijn:
- Angstsymptomen zoals blozen, trillende handen, zweten en/of een droge mond.
- Een verhoogd zelfbewustzijn. Jouw aandacht richt zich automatisch op je angstsymptomen en je bent geneigd om alle ‘negatieve’ kanten van jezelf uit te vergroten. Deze zelfgerichte aandacht speelt een belangrijke rol bij sociale angst.
- Het uitvoeren van veiligheidsgedrag of het vermijden van sociale situaties. Veiligheidsgedrag is een strategie of trucje om je wat minder angstig in sociale situaties te voelen, bijvoorbeeld het ontwijken van oogcontact, nooit onvoorbereid een gesprek ingaan, of tijdens sociale situaties alcohol drinken om je wat losser te voelen. Vermijding betekent vooral dat je bepaalde sociale situaties helemaal uit de weg gaat, zoals niet naar een verjaardag gaan of geen presentatie geven.
Een voorbeeldsituatie ingevuld in het model van sociale angst ziet er zo uit:
De behandeling van sociale angst
Bij de behandeling van sociale angst wordt meestal gekozen voor Cognitieve Gedragstherapie of exposure.
Bron: Keijsers, G. P. J., Van Minnen, A., Verbraak, M., Hoogduin, C. A. L. & Emmelkamp, P., (2017). Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten.
