Behandeling voor (laag) zelfbeeld

Een laag zelfbeeld verwijst naar een negatieve kijk op jezelf en een gebrek aan vertrouwen in je eigen waarde of capaciteiten. Als je worstelt met een laag zelfbeeld, bekijk je jezelf mogelijk negatief, heb je moeite met gevoelens van incompetentie, of ervaar je een constante angst voor afwijzing of falen. Dit kan zich uiten in verschillende vormen, van aanhoudende zelfkritiek en gevoelens van verlegenheid tot moeite met het assertief uiten van je behoeften of het vermijden van uitdagingen. Een laag zelfbeeld is een veelvoorkomend maar ingrijpend probleem dat veel mensen op verschillende momenten in hun leven treft.

Behandelingsmethoden:

Gelukkig zijn er effectieve psychologische behandelingen beschikbaar om je zelfbeeld te verbeteren. Een psycholoog kan tijdens je behandeling verschillende therapievormen toepassen. Hieronder vind je de meest gebruikte therapievormen voor een laag zelfbeeld:

CGT

In CGT (Cognitieve Gedragstherapie) verken je de verbinding tussen je gedachten, gevoelens en gedrag. Het CGT-model suggereert dat levenservaringen de overtuigingen van een individu over zichzelf, anderen en de wereld vormen. Deze overtuigingen beïnvloeden vervolgens hoe je situaties waarneemt (gedachten en gevoelens) en hoe je erop reageert (gedrag).

CGT suggereert dat als je worstelt met een laag zelfbeeld, je mogelijk negatieve overtuigingen over jezelf hebt, zoals “Ik ben niet goed genoeg” of “Ik ben niet acceptabel.” Deze overtuigingen leiden tot niet-helpende gedachten, vooroordelen en gedragingen die je lage zelfbeeld op de lange termijn in stand houden en je in een vicieuze cirkel houden. Bijvoorbeeld, je kunt vermijden om je uit te spreken of nieuwe dingen te proberen om afwijzing of falen te voorkomen en je kernovertuiging niet te activeren. CGT helpt je deze cyclus te doorbreken door je te helpen deze (onrealistische) negatieve overtuigingen, gedachten en niet-helpende gedragingen te veranderen.

• In een CGT-behandeling kun je verwachten de volgende onderwerpen te behandelen:
• Bewust worden van je automatische niet-helpende gedachten.
• Je onderliggende overtuigingen herkennen.
• De gevolgen van je gedragingen analyseren.
• Zelfkritiek vervangen door zelfcompassie.
• Gezondere, flexibelere gedachten en overtuigingen ontwikkelen.
• Je negatieve verwachtingen testen en je angsten confronteren door gedragsmatige experimenten.

COMET

COMET (Competitive Memory Training) is een transdiagnostische interventie die meestal wordt toegepast als onderdeel van een behandeling. De COMET-aanpak voor het behandelen van een laag zelfbeeld is gebaseerd op de theorie dat wanneer iemand worstelt met een laag zelfbeeld, negatieve en niet-helpende overtuigingen over zichzelf te vaak worden geactiveerd en te veel aandacht krijgen. COMET streeft ernaar de kracht van deze negatieve overtuigingen te verminderen, zodat positievere en realistischere overtuigingen kunnen opkomen en versterken om het evenwicht te herstellen. Ze suggereren met name dat als je worstelt met een laag zelfbeeld, je je negatieve kanten veel meer voelt dan je positieve kanten.

COMET richt zich op het helpen herkennen van deze onevenwichtige kijk op jezelf, die de neiging heeft om negatieve eigenschappen te veel te benadrukken. Vervolgens werkt het aan het versterken van de emotionele kracht van positieve eigenschappen en overtuigingen, vaak met behulp van oefeningen die beeldspraak gebruiken. Ten slotte moedigt het aan om zowel positieve als negatieve kwaliteiten te erkennen om een meer realistisch en gebalanceerd zelfbeeld te bereiken.

Het Vat van Zelfwaardering

Het vat van zelfwaardering is een psychologisch model voor gedragsverandering. Twee metaforen staan centraal in dit model: het vat en de schakelaars. Stel je zelfwaardering voor als een vloeistof die een vat vult. Hoe meer zelfwaardering je hebt, hoe voller je vat. Zelfwaardering is het positieve spul—dingen waar je van geniet, trots op bent of die je humeur verbeteren. Leegte is het negatieve spul—slechte herinneringen, gewoonten of gevoelens van ontoereikendheid. Als je vat grotendeels vol is, voel je je goed en kun je de uitdagingen van het leven beter aan.

Ervaringen werken als schakelaars die je vat kunnen vullen of legen. Positieve schakelaars, zoals een lekker kopje koffie, een compliment van je baas of een fijne gedachte, dragen bij aan je zelfwaardering. Negatieve schakelaars, zoals kritiek, een ruzie of iets belangrijks vergeten, legen het vat. Het vermogen om beide soorten ervaringen te observeren is een vaardigheid die helpt het vat te vullen. Je versterkt je observaties positief door jezelf complimenten te geven. Aangezien een compliment altijd positief is, creëert dit een belangrijke derde schakelaar, de “herstellende positieve schakelaar.” Op deze manier kun je het vat vullen en zelfwaardering verkrijgen door zowel positieve als negatieve ervaringen. Kortom, het betekent dat je oefent om je bewust te worden van wat zowel goed als slecht voor je is.

Je kunt hier meer leren over het vat van zelfwaardering.

Bronnen:

• https://www.psychologytools.com/self-help/low-self-esteem/
• COMET voor negatief zelfbeeld Kees Korrelboom
• https://niceday.app/en/barrel-of-self-esteem/