Psycho-educatie Rouw

read

Wat is rouw

Het begrip ‘rouw’ wordt in de Landelijke Richtlijn Rouw omschreven als ‘het geheel van lichamelijke, emotionele, cognitieve, spirituele en gedragsmatige relatie die optreden na het verlies van een persoon met wie een betekenisvolle relatie bestond’. Verlies betekent niet alleen het overlijden van een dierbare, maar ook het verliezen van een dierbare aan een ernstige ziekte zoals dementie. 

  • Lichamelijke reacties: afname of toename van slaap en/of eetlust, hoofdpijn, energieverlies, afname of toename behoefte aan intimiteit en seksualiteit. 
  • Emotionele reacties: verdriet, eenzaamheid, angst, schuld, schaamte, agressie, machteloosheid, pessimisme, nachtmerries, opluchting, tevredenheid
  • Cognitieve reacties: verminderde concentratie of zelfwaardering, verwarring, gespannenheid, dwangmatigheid, te veel bezig zijn met overledene, hopeloosheid
  • Spirituele reacties: verlies van levensperspectief, afname of toename van geloof
  • Gedragsmatige reacties: sneller geïrriteerd, teruggetrokken, vermijding van personen of situaties

Voor iedereen ziet rouw er anders uit, de één heeft meer last van lichamelijke reacties en minder van cognitieve reacties, terwijl dit bij de ander juist andersom is. 

Gecompliceerde rouw

Wanneer de eerder omschreven rouw reacties langdurig aanhouden of zeer ernstig zijn, dus wanneer rouw een langdurige beperking heeft op je sociale of beroepsmatig functioneren, kan je spreken van gecompliceerde rouw. Gecompliceerde rouw kan op zijn beurt weer leiden tot psychische problematiek, zoals een depressie. 

Gecompliceerde rouw kan zich op verschillende manieren uiten. Het kan een chronische vorm van rouw zijn, een ontkennende manier, of op een manier waarbij er veel lichamelijke klachten ontstaan. Het kan dus zowel een onderreactie of een overreactie zijn op het verlies van de dierbare.

De grootste verschillen tussen rouw en depressie staan hieronder weergegeven; 

Rouw Depressie
Gevoelens Verlangen, gemis, wanhoop Somberheid, vervlakking, geen positiviteit
Gedrag Zoekgedrag, moeite om te richten op de buitenwereld Passiviteit, niet meer ervaren van vreugde
Gedachten “Ik kan niet verdragen dat hij/zij er niet meer is”

“Het leven is betekenisloos”

“Ik ben een waardeloos mens”

“De wereld is oneerlijk”

“De toekomst is hopeloos”

Gevoelens Rouw Verlangen, gemis, wanhoop Depressie Somberheid, vervlakking, geen positiviteit
Gedrag Rouw Zoekgedrag, moeite om te richten op de buitenwereld Depressie Passiviteit, niet meer ervaren van vreugde
Gedachten Rouw “Ik kan niet verdragen dat hij/zij er niet meer is”

“Het leven is betekenisloos”

Depressie “Ik ben een waardeloos mens”

“De wereld is oneerlijk”

“De toekomst is hopeloos”

 

Hoe ontstaat gecompliceerde rouw?

Verliesverwerking wordt gezien als een actief proces waarin vier rouwtaken centraal staan; 

  1. de werkelijkheid van het verlies onder ogen zien, 
  2. de pijn van het verlies ervaren, 
  3. zich aanpassen aan het leven zonder de overledene, 
  4. de draad weer oppakken. 

Wanneer de eerste twee taken niet doorlopen worden, kan dit voor obstakels zorgen in het rouwproces of het rouwproces stilzetten. Emoties worden niet ervaren of zij worden onderdrukt. Het onderdrukken van emoties ontregelt jouw hele lichaam en het vraagt een behoorlijke lichamelijke inspanning. Ergens in je lichaam ga je aanspannen om de emoties tegen te houden: je klemt bijvoorbeeld je kaken op elkaar, je houdt je adem in of je spant je nek en je schouders aan. De strategieën om emoties te onderdrukken en delen van jezelf te ontkennen, hebben hetzelfde effect als het onder water duwen van een bal: het kost energie en het irriteert steeds meer, want de emotie (de bal) komt steeds weer boven drijven. Hoe dieper je deze naar beneden drukt, hoe meer de spanning zich opbouwt. Dit kan je afreageren door veel te sporten, boos te worden om niets of door bot te reageren op mensen in je omgeving. Ook kan het zich uiten in lichamelijke klachten zoals hoofdpijn.

Wat kun je doen?

Om het rouwproces weer op gang te helpen is het belangrijk om het verlies onder ogen te zien, hiervoor is confrontatie met de werkelijkheid belangrijk, bijvoorbeeld door foto’s van de uitvaart te bekijken of over de verloren dierbare te praten. Vervolgens is het belangrijk om de pijn van het verlies te ervaren. Het is onmogelijk om geen pijn te voelen wanneer je iemand verliest waar je veel van hebt gehouden. Als je de pijn niet voelt doordat je deze bewust of onbewust weg stopt of ontkent, kan deze op een later moment terugkomen en zich uiten in lichamelijke klachten, huilbuien en/of agressie. Regelmatig schrijven of praten over de verloren dierbare kan je helpen om het verlies en de pijn toe te laten en te verwerken. 

Het eindresultaat van verwerking is het integreren van het verlies in het leven, zodat je aan de verloren dierbare kunt denken zonder steeds intense pijn te ervaren; het verdriet zal altijd aanwezig blijven.

Bronnen

Keijsers, G. P. J., Van Minnen, A., Verbraak, M., Hoogduin, C. A. L. & Emmelkamp, P., (2017). Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten.

Keirse, E., & Kuyper, M.B. (2010). Richtlijn Rouw. Versie 2. VIKC, Vereniging van Integrale Kankercentra. (www.oncoline.nl)

http://www.omgaanmetemoties.nl/wat-is-het-effect-als-je-langdurig-je-emoties-onderdrukt/

Continue reading about

Vorige artikel

Volgende artikel

Deel dit bericht
Share this post

Vond je dit artikel nuttig? Laat het ons weten

Heb je vragen hierover? Stel je vraag aan je eigen professional. Geen verbinding met een professional? Stel je vraag hier

NiceDay is een Softwareaanbieder voor Geestelijke gezondheidszorg en welzijn