Print Wil je een gewoonte of ongewenst gedrag los te laten? Dan kan het helpen om stil te staan bij de voor- en nadelen. We zijn vaak pas bereid om een gewoonte los te laten als we vooral veel nadelen ervaren van de gewoonte. Je kunt dit in kaart brengen met een oefening: de voor- en nadelenbalans. Hoe dat precies werkt leggen we je graag uit met een voorbeeld.
Stel je wilt stoppen met te veel piekeren, omdat je merkt dat het veel energie kost, je er onzeker van wordt en het piekeren belemmert je functioneren op werk.
Stap 1: nadelen van piekeren op korte en lange termijn.
Sta stil bij de nadelen van overmatig piekergedrag. Wat zijn de nadelen op korte termijn? En op lange termijn? Wat voor negatieve effecten heeft het gehad op je fysieke en mentale gezondheid, op je sociale contacten of op je werk/studie? Heeft het invloed gehad op hoe je voor jezelf zorgt, op je dagelijks structuur of je slaapritme? Wees eerlijk!
Mogelijke nadelen op korte termijn:
- Negatieve gedachten komen naar boven
- Afgeleid raken van een taak
- Ongezond eten/snaaien
- Onzekerheid over je functioneren neemt toe
- Angst neemt toe
Mogelijke nadelen op lange termijn:
- Ik slaap steeds slechter
- Ik voel me steeds vaker somber/angstig
- Mijn zelfbeeld wordt steeds negatiever
- Ik voel me vaak moe
- Ik sport niet meer
- Ik voel me een slechte werknemer
Stap 2: voordelen van piekeren op korte en lange termijn.
Sta ook stil bij de voordelen van piekeren. Wat geeft piekeren je? Is het een manier om even geen onzekerheid te voelen? Is het een manier om je voor te bereiden op alles? Zijn er eigenlijk wel lange termijn voordelen van overmatig piekeren? Sommige voordelen kunnen overlappen. Wees eerlijk naar jezelf en probeer de tijd te nemen om ze allemaal te registreren.
Stap 3: nadelen van het stoppen met piekeren (korte en lange termijn).
Wat zijn de nadelen op, zowel korte als lange termijn, als je minder gaat piekeren? Wat maakt het zo moeilijk om niet steeds terug te vallen in je oude gedrag? Zijn er bepaalde emoties die je moeilijk vindt om te voelen? Voel je fysieke of mentale ongemak die meer naar boven komt als je stopt met piekeren? Waar zie je tegenop als je een leven gaat leiden waarbij op een andere manier omgaat met onzekerheid?
Stap 4: voordelen stoppen met piekeren (korte en lange termijn).
Wat zijn de voordelen van een leven met aanzienlijk minder piekergedrag. Wat levert het je op? Denk aan de voordelen op zowel fysiek, mentaal als sociaal vlak. Zijn er bepaalde hobby’s die je weer kunt gaan oppakken omdat je tijd en energie overhoudt na een werkdag? Neem hiervoor je tijd omdat dit de motivatie vormt om te stoppen met een ongezonde gewoonte of gedrag.
Mogelijke voordelen op korte termijn:
- Ik laat mijn onzekerheid toe
- Ik eet gezonder
- Ik kan me beter concentreren
- Ik leef minder in mijn hoofd
- Ik kan tevreden zijn over mijn functioneren
Mogelijke voordelen op lange termijn:
- Ik slaap beter
- Ik heb meer energie om te sporten
- Ik sta meer in contact met mijn collega’s
- Ik sta meer stil bij mijn krachten
- Mijn emoties mogen er zijn ipv steeds te blijven hangen in piekeren
Meer inzicht
Als je de balans hebt opgesteld dan zul je hopelijk een beter inzicht hebben in de functie van je piekergedrag. Ook heb je nu in kaart gebracht waardoor je eventuele eerdere pogingen om minder te piekeren niet gelukt waren. Als het goed is, is het nu duidelijk welke moeilijkheden je voorziet. Nu kun je samen met je professional gaan kijken wat jij nodig hebt om nieuwe gewoontes of gedrag aan te leren.
Bronnen:
Keijsers, G. P. J., Van Minnen, A., Verbraak, M., Hoogduin, C. A. L. & Emmelkamp, P., (2017). Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten.
Boek: Cognitieve therapie, de basisvaardigheden
Digitaal boek: Gedachten uitpluizen
