Print Wat is rouw?
Rouw is de emotionele ervaring die iemand doormaakt na een verlies. Het wordt meestal geassocieerd met het verlies van een dierbare, maar kan ook optreden na een verlies van welke aard dan ook. Denk bijvoorbeeld aan een scheiding, verlies van een baan of een terminale diagnose. Ten eerste is het belangrijk om te beseffen dat het rouwproces en de tijd die nodig is om dit proces te doorlopen voor elk individu heel verschillend is. Onderzoek naar rouw heeft aangetoond dat er 4 typische ervaringen zijn bij het verwerken van rouw. Niet iedereen die verdriet ervaart zal al deze componenten ervaren of ze in dezelfde intensiteit ervaren:
- Stress door het verlies. Dit resulteert in een reeks emoties, waaronder verdriet, angst, woede, pijn en eenzaamheid.
- Traumatisch leed. Dit is geassocieerd met gevoelens van onwerkelijkheid, ongeloof, shock en het vermijden van emotionele triggers.
- Gevoelens van schuld en spijt.
- Sociale terugtrekking.
Als de pijn later in het rouwproces afneemt, ontstaan er vaak gevoelens van acceptatie en begrip. Dit is waar iemand meer positieve emoties zal beginnen te ervaren, de omstandigheden zal accepteren en vaak enige betekenis zal krijgen uit het verlies. Het verdriet blijft bestaan, maar heeft geen invloed meer op hun dagelijks functioneren. Sommige mensen ervaren meer intens verdriet dat in de loop van de tijd erger wordt en hun functioneren gedurende een lange periode beïnvloedt; dit wordt gecompliceerde rouw genoemd.
Hoe kan rouw eruitzien?
De ervaring van rouw verschilt enorm van persoon tot persoon, in zowel intensiteit als tijdsduur. Het individu kan een breed scala aan emoties ervaren, zoals hierboven beschreven; verdriet, woede, schuld, ongeloof, spijt, enz. Dat kan in het begin overweldigend zijn. Sommigen kunnen het verlies moeilijk accepteren en/of een gevoel van zinloosheid of onthechting ervaren. Anderen kunnen het ook moeilijk vinden om normaal te functioneren, bijvoorbeeld naar hun werk gaan of doorgaan met hun dagelijkse leven. Ze kunnen zich sociaal terugtrekken ten opzichte van hun vrienden en familie of dingen gaan vermijden die hen aan het verlies herinneren. Sommige mensen kunnen zich zelfs verdoofd en ‘emotieloos’ voelen. Veel mensen hebben ook depressieve symptomen, vooral als er langdurig sprake is van gecompliceerde rouw. Dit kunnen symptomen zijn zoals een aanhoudende sombere stemming, slaapproblemen, een verandering in eetlust, vermoeidheid en gebrek aan motivatie.
Wat kun je doen om te helpen?
- Probeer empathisch te zijn en geduldig en begripvol te luisteren. Iemand die rouwt maakt veel door en ervaart waarschijnlijk een breed scala aan emoties.
- Communiceer over zijn/haar behoeften. Als je het niet zeker weet, vraag hen dan hoe ze ondersteund en geholpen willen worden, dan weet je wat hun behoeften zijn en hoe je ze het beste kunt helpen.
- Probeer iemand te steunen. Ga af en toe eens langs om te zien hoe het met ze gaat en wees er wanneer ze dat het meest nodig hebben. Het kan goed zijn om een dagje uit te plannen en iemand aan te moedigen om actief te blijven. Het is echter belangrijk dat je iemand niet dwingt om dingen te doen die hij of zij niet wil.
- Probeer de ervaring van de ander te accepteren. Laat hem of haar weten dat het oké is om zich te voelen zoals hij of zij doet.
- Wees voorzichtig bij het geven van advies. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je hun schuldgevoel of verlies niet wegwuift of hun emoties en ervaringen ontkent.
- Vermijd het onderwerp niet. Het kan juist helpen om over het verlies en wat iemand ervaart te praten. Vraag hoe hij/zij zich voelt. Wees niet bang om over degene te praten waar hij/zij om rouwt. Het ophalen van herinneringen, of ze nu grappig of verdrietig zijn, helpt om het verlies te verwerken.
- Denk er niet te lang over na. Soms is aanwezig zijn ter ondersteuning of als luisterend oor al genoeg. Jouw aanwezigheid en steun is al een grote hulp en bron van troost!
- Bied hulp. Denk aan kleine dingen die de last van het dagelijkse leven kunnen verlichten, zoals administratieve processen met betrekking tot het verlies, het doen van boodschappen of huishoudelijke klusjes. Dit kan hem/haar helpen wat tijd te vinden om zich te concentreren op het verlies en het te verwerken.
- Wees geduldig. Het proces kost voor iedereen een verschillende hoeveelheid tijd, probeer hem/haar niet onder druk te zetten om verder te gaan, dit kan het proces belemmeren.
Zorg goed voor jezelf
Pas op dat je jezelf niet overbelast door voor een ander te zorgen. Wees er om diegene te ondersteunen, maar zorg er ook voor dat je voldoende rust en ontspanning krijgt. Het kan een lang, moeilijk proces zijn en de emoties die iemand kan ervaren kunnen behoorlijk intens zijn om mee om te gaan. Zorg dat je voldoende ruimte voor jezelf vindt en zoek steun bij jouw naasten. Als het te overweldigend wordt, kun je ook overwegen om zelf (professionele) ondersteuning te zoeken.
Bronnen:
