De dingen die je eerder hebt meegemaakt hebben een grote impact op hoe jij, in het hier-en-nu, tegen dingen aankijkt en hoe je ermee omgaat.
Leefregels ontstaan op jonge leeftijd en worden gevormd tijdens periodes dat ze nuttig zijn. Zo kun je als kind bijvoorbeeld leren om alles perfect te doen omdat je dan pas erkenning en waardering krijgt van je ouders. Leefregels zijn een soort overlevingsstrategieën. Later in je leven kunnen deze regels echter voor belemmeringen zorgen. Denk bijvoorbeeld aan de leefregel “Ik moet alles perfect doen, anders ben ik niets waard.”. Het is niet realistisch om alles perfect te doen. We maken immers allemaal fouten, en wanneer er vervolgens iets mislukt, koppel je je gevoel van eigenwaarde aan die mislukking, wat een negatief gevoel kan veroorzaken.
In dit overzicht kun je zien welke verschillende leefregels er zijn. Misschien herken je er wel meerdere. Er staan ook een aantal positieve leefregels tussen om je te inspireren.
- Alleen als je knap, rijk en slim bent, kun je gelukkig worden.
- Geluk heeft meer met mijn zelfbeeld te maken dan met de mening van anderen over mij.
- Als ik een fout maak, word ik minder gewaardeerd.
- Als ik het niet altijd goed doe, hebben mensen mij minder hoog in het vaandel staan.
- Zelfs met kleine risico’s moet je voorzichtig zijn, want het kan uitmonden in een grote ramp.
- Je kunt gewaardeerd worden zonder daar iets speciaals voor te hoeven doen.
- Als ik iets goed doe, is dat toeval. Maar als ik iets verkeerd doe, ligt dat vaak aan mezelf.
- Als je een ander om hulp vraagt, ben je zwak.
- Ik ben minderwaardig als anderen iets beter kunnen dan ik.
- Ik ben een mislukking als ik het thuis of op werk niet goed doe.
- Als je ergens niet zo goed in bent, moet je er nooit aan beginnen.
- Fouten maken is goed, want dan kun je er tenminste van leren.
- Als een ander mij ongelijk geeft, mag diegene mij niet.
- Als iets mij overkomt, zou je er eigenlijk controle over moeten hebben.
- Als mensen mijn ware aard zouden zien, zouden ze mij slecht vinden.
- Ik stel niets voor als mijn waardering en liefde voor een ander niet wederzijds is.
- Als je niet weet hoe iets afloopt, kun je er nog steeds plezier in hebben.
- Voor je ergens aan begint, moet je weten of het ook gaat lukken.
- Het is belangrijk om het iedereen naar zijn zin te maken.
- Als ik de lat niet zo hoog mogelijk leg, eindig ik slecht.
- Een voorwaarde van een waardevol mens is dat je ergens in moet uitblinken.
- Mensen met goede ideeën zijn meer waard.
- Als ik een blunder bega, zou ik eigenlijk overstuur moeten raken.
- Het is belangrijker wat ik van mezelf vind dan hoe anderen mij zien.
- Pas als ik iedereen help die mij nodig heeft, ben ik waardevol.
- Ik lijk dom en waardeloos als ik steeds iets vraag.
- Afkeuring van belangrijke mensen is verschrikkelijk.
- Zonder iemand als steun en toeverlaat, word je makkelijker ongelukkig.
- Ik hoef mezelf niet op te jagen om persoonlijke doelen te behalen.
- Je hoeft niet direct overstuur te raken als je vernederd wordt.
- Ik kan mensen moeilijk vertrouwen, omdat ze me kunnen kwetsen.
- Je kunt niet gelukkig worden als anderen niets om je geven.
- Je moet jezelf zo veel mogelijk wegcijferen om anderen een plezier te doen.
- Als je vaak rekening houdt met jezelf, ben je egoïstisch en slecht.
- Om blij en vrolijk te zijn heb ik geen aandacht of waardering van een ander nodig.
- Problemen verdwijnen vanzelf als je er maar niet teveel aandacht aan besteedt.
- Zelfs als ik bepaalde dingen in het leven mis, kan ik best gelukkig worden.
- Het is erg belangrijk wat anderen van mij vinden.
- Als je altijd voorbereid bent op het ergste, kun je niet teleurgesteld raken.
- Zelfs al geeft niemand echt om mij, kan ik het geluk nog steeds vinden.
Bron: Keijsers, G. P. J., Van Minnen, A., Verbraak, M., Hoogduin, C. A. L. & Emmelkamp, P., (2017). Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten.