Print Het Cognitieve Model van de Amerikaanse therapeut Beck is een model dat er vanuit gaat dat psychische klachten ontstaan door de manier waarop informatie geselecteerd, geïnterpreteerd en verwerkt wordt. De therapievorm cognitieve gedragstherapie (CGT) is gebaseerd op dit model. Dit model wordt al vroeg in je leven gevormd en wordt door allerlei factoren beïnvloed.
Hieronder zie je het cognitieve model ingevuld aan de hand van een voorbeeld:
Het model beschrijft de volgende elementen:
Ervaringen: Dit zijn momenten uit het verleden die voor jou persoonlijk betekenisvol geweest zijn. Denk bijvoorbeeld aan een periode waarin je gepest werd en werd uitgelachen voor de klas.
Opvattingen:
- Kernopvattingen zijn opvattingen over hoe je jezelf of anderen ziet en hoe je naar de wereld of toekomst kijkt.
- Conditionele opvattingen zijn opvattingen met een ‘als… dan’-karakter. Als A gebeurt, dan gebeurt B ook.
- Instrumentele opvattingen kun je zien als leefregels. Het zijn iemands belangrijkste waarden.
- Attitudes liggen het minst diep. Het is vaak een bepaalde houding tegenover een situatie, zoals ‘het is verschrikkelijk om voor een groep te spreken’ of het idee dat je je mannelijker moet gedragen op een voetbalclub.
Strategie: Als reactie op bovenstaande ervaringen en opvattingen ontwikkel je manieren om hiermee om te gaan. Iemand heeft zich bijvoorbeeld aangeleerd om altijd heel hard te werken om niet bekritiseerd te worden. Dit versterkt weer de opvattingen, omdat je jezelf bijvoorbeeld aanleert dat als je maar hard genoeg werkt, kritiek uitblijft.
Kritieke gebeurtenis(sen): Dit zijn situaties die jij lastig vindt en jouw aangeleerde patronen activeren. Of situaties waarin het niet meer lukt om jouw strategieën toe te passen. (Hard werken lukt bijvoorbeeld niet als je ziek bent.)
Activatie niet-helpende opvattingen: Bij zo’n gebeurtenis wordt een bepaald schema van opvattingen geactiveerd. Indien deze niet helpend zijn, activeren ze een negatieve vicieuze cirkel van automatische gedachten, gevoel en gedrag en lichamelijke reacties. Deze vicieuze cirkel kun je gaan doorbreken met behulp van CGT.
Bronnen:
Ten Broeke, van der Heiden, Meijer & Hamelink, Cognitieve Therapie de basisvaardigheden, 2008.
Beck, A.T. (1987). Cognitive models of depression. Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, 1, 5-37.
