Print Wat is piekeren?
Piekeren is een gemoedstoestand waarbij er langdurig sombere gedachten in je opkomen. Je hebt dan meestal het gevoel dat je vastzit in de negatieve gedachten, bijvoorbeeld over familie, gezondheid, financiën of werk.
Overmatig piekeren
Piekeren zonder dat er een directe aanleiding voor is komt heel veel voor. Veel mensen liggen wel eens ’s nachts wakker en maken zich druk over wat er allemaal mis kan gaan.
Soms loopt het piekeren wat uit de hand. Je blijft dan nadenken over problemen. En hoe hard je je best ook doet, het lukt niet om het piekeren te stoppen. Je kan hierdoor moeilijker in slaap vallen of moeite hebben om je te concentreren. Vervolgens pieker je daar ook weer over. Er lijkt geen einde aan te komen…
Overmatig piekeren dat moeilijk te beheersen is is één van de belangrijkste kenmerken van een gegeneraliseerde-angststoornis (GAS). Wij noemen dat ook wel de ‘piekerstoornis’. Het piekeren gaat dan gepaard met veel angst en spanning.
Diagnose en symptomen
Er is sprake van GAS als:
- De angst minstens 6 maanden aanwezig is en effect heeft op verschillende gebeurtenissen of activiteiten in je dagelijks leven
- Je het moeilijk vindt om je bezorgdheid onder controle te houden
- Je drie of meer van de volgende symptomen ervaart:
- Rusteloosheid
- Snel vermoeid raken
- Concentratieproblemen
- Prikkelbaarheid
- Spierspanning
- Slaapproblemen
Meta-piekeren
Soms kan je jezelf erop betrappen dat je je, naast het piekeren, ook nog zorgen gaat maken over al dat gepieker. Je hebt gedachten als “dat kan toch niet goed voor me zijn” en “ik word gek van dat gepieker”. Maar bijvoorbeeld ook gedachten als “door dat gepieker ben ik tenminste op het ergste voorbereid” spoken door je hoofd. Deze opvattingen over je piekergedachten worden met een moeilijk woord ‘metacognities’ genoemd. Piekeren over het piekeren noemen wij dan ook ‘meta-piekeren’.
Behandeling
Voor de behandeling van GAS wordt er gebruik gemaakt van methoden uit de Cognitieve Gedragstherapie (CGT), zoals het uitdagen van gedachten en metacognitieve therapie (MCT).
MCT is gericht op de opvattingen over de piekergedachten in plaats van de inhoud van die gedachten. Door deze opvattingen te onderzoeken en uit te dagen, zal je het meta-piekeren kunnen verminderen. Met gedragsexperimenten kun je bepaalde overtuigingen over het piekeren testen en veranderen, zodat ze minder angst oproepen. Ook zal je oefenen om het piekeren weer functioneel te laten zijn. Via het pieker-programma zal je stapsgewijs met jouw gedachten leren omgaan, zodat je uiteindelijk leert om probleemoplossend te denken.
Samen met je professional ga jij jouw piekergedachten uitdagen. Dit kan door middel van een dagboekregistratie of tijdens het gesprek met je professional. Je leert om alternatieve gedachten te bedenken voor de negatieve gedachten die tijdens het piekeren in je opkomen. Zo ga je minder negatieve gevoelens ervaren. Een mindfulness oefening kan tevens nuttig zijn om het angstige gevoel te verminderen. Het is namelijk ook belangrijk om te leren ontspannen, bijvoorbeeld door middel van progressieve relaxatie oefeningen. Na verloop van tijd kun je hierdoor makkelijker ontspannen.
Bron:
Keijsers, G. P. J., Van Minnen, A., Verbraak, M., Hoogduin, C. A. L. & Emmelkamp, P., (2017). Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten.
