Print Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) is een ontwikkelingsstoornis waarbij je aandacht en je gedrag beïnvloed worden. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat dit mede komt door hersenverschillen in ontwikkeling, hersenstructuur en hersenactiviteit. ADHD heeft 3 verschillende subtypes. Hierbij ligt de nadruk ofwel op onoplettendheid (in de volksmond ADD), op hyperactiviteit/impulsiviteit of op de combinatie van beide. ADHD komt voor bij 1 op de 20 volwassenen en 1 op de 10 kinderen. Het komt vaker voor bij mannen, maar bij vrouwen gebeurt het geregeld dat het over het hoofd wordt gezien, omdat het anders tot uiting komt.
De kernsymptomen van ADHD
De kernsymptomen van ADHD kunnen onderverdeeld worden in 3 categorieën. Sommigen zijn ook gerelateerd aan de kindertijd:
- Aandachtsproblemen
-
-
- Details missen of makkelijk fouten maken
- Moeite om aandacht erbij te houden
- Anderen hebben het idee dat je niet direct luistert als je aangesproken wordt
- Moeite om aanwijzingen op te volgen of taken af te maken
- Moeite met organiseren en planning
- Moeite met taken die mentale aandacht vereisen
- Vaak dingen kwijt zijn
- Snel afgeleid zijn
-
- Hyperactiviteit
-
-
- Moeilijk stil kunnen zitten
- Vaak opstaan als je moet blijven zitten
- Vaak rondrennen of klimmen in ongepaste situaties
- Moeite met rustig spelen of ontspannende activiteiten
- Vaak ‘gejaagd’ of ‘druk’ zijn
- Praat veel en vaak
-
- Impulsiviteit
-
-
- Snel handelen zonder na te denken over de consequenties.
- Flapt een antwoord er al uit voor de vraag is gesteld
- Anderen storen zich aan je of je dringt je snel op
-
Andere opvallendheden
Niet al deze symptomen zijn van toepassing als je ADHD hebt. Wel zijn er een aantal situaties of gevolgen die mogelijk herkenbaar zijn. Je kunt denken aan heftige emotionele reacties als gevolg van overprikkeling of het niet goed kunnen verwerken van een vervelende gebeurtenis. Daarnaast zie je regelmatig een sterke behoefte aan afwisseling en uitdaging, waardoor je met veel verschillende dingen bezig bent of nooit lang hetzelfde doet. Wat ook voorkomt, is de hyperfocus. Je bent dan zo extreem gefocust op een taak dat je ongevoelig wordt voor prikkels van binnenuit of buitenaf (zoals honger of je telefoon), of het besef van tijd verliest. Wat je ook vaak ziet, is dat iemand met ADHD een laag zelfbeeld ontwikkelt door de aanhoudende moeilijkheden.
Comorbiditeit en behandeling
ADHD kan gepaard gaan met gedragsproblemen, angst, depressieve klachten, slaapproblemen of leerproblemen zoals dyslexie of dyscalculie. Ook is er sprake van een verhoogde verslavingsgevoeligheid. Verdovende middelen zijn aantrekkelijk omdat het de onrust vermindert, terwijl stimulerende middelen juist zorgen voor concentratieverbetering. Ook komt eet- en persoonlijkheidsproblematiek vaker voor. Daarnaast heeft autisme zo’n grote overlap dat het soms voorkomt dat iemand verkeerd wordt gediagnosticeerd.
De voorkeursbehandeling van ADHD is Cognitieve Gedragstherapie, eventueel gecombineerd met medicatie. Binnen de behandeling kan de nadruk liggen op overprikkeling, vaardigheidstraining, zelfbeeld.
Bronnen
- Vink, S. (2021). Cognitieve gedragstherapie bij volwassenen met ADHD. Handleiding voor therapeuten. BSL.
- Vink, S (2021). Los van de chaos. Werkboek voor cliënten. BSL. https://www.ggzstandaarden.nl/zorgstandaarden/ADhD/
