Het is maandagavond en ik zit in het poppodium Tivoli (Utrecht) bij een college van Rolf Dobelli, een Zwitserse zakenman en auteur. Dobelli is op bezoek in Nederland om meer te vertellen over zijn nieuwe boek: Het Nieuwsdieet. In zijn boek staat de volgende vraag centraal: wat gebeurt er als je het nieuws niet volgt? En zo besloot hij 7 jaar geleden te beginnen met zijn nieuwsdieet.

Hoe reageert ons lichaam op slecht nieuws?

Ons lichaam is voorgeprogrammeerd om te reageren op negatieve situaties. Peter van Drunen vertelt in zijn blog dat we geneigd zijn om het negatieve te zien. Vroeger kon een negatieve gebeurtenis namelijk je dood betekenen, terwijl een positieve gebeurtenis niet een kwestie was van leven of dood. Van Drunen vertelt in zijn blog dat we hier in het dagelijks leven nog wel eens last van hebben: we reageren sneller op negatieve informatie. 

Dit is ook wat er gebeurt wanneer we een negatief nieuwsbericht lezen. In onze hersenen ontstaat er een kleine stressreactie. Je kunt je voorstellen dat wanneer je door een nieuwsmedium scrollt je hersenen tientallen nieuwsberichten moet verwerken en er dus meerdere kleine stressreacties ontstaan. We zijn alerter als het gaat om negatieve informatie. We willen liever voorkomen dat we ons slecht voelen dan dat we focussen op iets wat ons een goed gevoel geeft. Wat Van Drunen zegt wordt ook bevestigd door Dobelli.

De psychologie achter het nieuws

Nieuws is perfect gematcht op onze persoonlijkheid. Nieuws wordt steeds meer gepersonaliseerd en algoritmes hebben door waar jij je mee bezighoudt. Het wordt steeds moeilijker om hieruit te komen. Er zijn daarbij twee psychologische processen die een belangrijke factor spelen in onze aandacht voor nieuws:

  • Confirmation bias (voorkeur voor bevestiging): we hebben de neiging om meer aandacht te geven aan ideeën of informatie die strookt met onze eigen visie en hypotheses. Sterker nog: we herinneren informatie zelfs op zo’n manier dat het in lijn is met ons eigen visie. Bijvoorbeeld: als je vitaminesupplementen gebruikt dan zul je meer waarde hechten aan artikelen waarin wordt beschreven hoe goed vitaminesupplementen voor je zijn.
  • Availability bias (beschikbaarheidsheuristiek): we hebben de neiging om meer aandacht te geven aan informatie die makkelijk te achterhalen valt. Omdat bepaalde informatie toegankelijk is voor ons hechten we hier ook meer waarde aan. Valt het je bijvoorbeeld op dat je een bepaald merk tandpasta vaak koopt? Waarschijnlijk komt dit omdat je vaak reclame ziet over dit merk tandpasta. Onze hersenen herkennen het product waardoor we denken: dit zal wel goed zijn. 

Deze twee biasen, ook wel neigingen genoemd, bepalen ook met wat voor nieuws je te maken hebt. Je zult namelijk altijd nieuwsitems vinden die jouw idee van de wereld bevestigen. Daarbij ga je minder op zoek naar nieuws dat ons op lange termijn meer oplevert: we kijken vooral naar nieuws wat voor het grijpen ligt. Denk aan pakkende headliners en breaking news

Wat kan jij doen?

Merk jij dat nieuws invloed heeft op jouw stemming? Probeer net als Dobelli eens een nieuwsdieet te volgen. Het nieuwsdieet is rigoureus en houdt in: geen kranten lezen, geen nieuws op tv kijken en geen nieuwsmedia apps volgen.

Vind je het toch belangrijk om de wereld te begrijpen en te weten wat er speelt? Dan geeft Dobelli deze tips:

  • Onderzoek waar jouw interesses liggen. Lees een goed boek over dat onderwerp in plaats van losse nieuwsartikelen. Terwijl nieuwsmedia bepalen wat relevant is voor jou, bepaal jij dat nu zelf!
  • Wissel informatie uit met je omgeving. Je zult snel genoeg merken dat je weet wat er speelt zonder het nieuws hoeven te volgen. Dobelli zegt zelfs: “ik heb meer boeiende gesprekken zodra ik zeg “Ik volg geen nieuws meer!”

Je kent vast wel iemand die een diepe afgunst heeft voor iemand anders? Dat er totaal geen compassie meer is. Hoe komt het toch dat je iemand zo ontzettend kunt haten? In deze blog meer over gevoelens van haat. 

Wat is haat? 

Haat is een stabiel en intens gevoel van afkeer tegen een persoon of groep personen. Haat ontstaat in de afwezigheid van compassie. Het niet kunnen verplaatsen in de ander kan zorgen dat er geen begrip meer is. Haatgevoelens ontstaan als we ons gekleineerd voelen, als we ons inferieur voelen of als we jaloers zijn.

Evolutie: hoe is haat ontstaan? 

Er wordt gezegd dat niet iedereen haatgevoelens kan hebben, omdat gevoelens van haat pas ontstaan onder bepaalde omstandigheden. Dit zie je bijvoorbeeld terug in een stukje evolutie. Lang geleden leefden chimpansees en bonobo’s aan weerszijden van een rivier. Waar aan de ene kant een overvloed aan voedsel was, was aan de andere kant een schaarste. Je raadt het misschien al, maar aan de kant van schaarste heerste een constante territoriumstrijd en was er oorlog. De kant van overvloed leefde in harmonie samen. Hoe kleiner de overlevingskansen, hoe meer haat.

Tribalisme

Het wij-tegen-zij principe zie je nog steeds terug in bijvoorbeeld politiek, geloof, maar ook in sport. Van kinds af aan leren we bepaalde normen en waarden. Onze omgeving helpt ons het beeld van de wereld te vormen. Inclusief vooroordelen over andere groepen mensen. Door negatieve ervaringen kan het jouw beeld foutief bevestigen, waardoor er een grote tegenstrijdigheid kan ontstaan. Wanneer het gevoel heerst dat anderen jou niet begrijpen, maar je tegelijkertijd niet de capaciteit hebt om hen te begrijpen, kan er haat ontstaan. Het gevoel dat een andere groep de mensen uit jouw eigen groep teniet probeert te doen door onbegrip, leidt ertoe dat er een soort oerinstinct omhoog komt om je eigen soort te beschermen. Deze ‘bescherm reactie’ leidt vervolgens weer tot weerstand bij de andere groep. En zo ontstaat een cirkel van haat.

Bevestiging

Als we ergens van overtuigd zijn, gaan we vaak (on)bewust op zoek naar bevestiging. Dit noemen we ook wel de confirmation bias. Je wilt je gelijke vinden in mensen die dezelfde overtuigingen hebben. Je zoekt naar verhalen die jouw overtuiging bevestigen. Feiten die jouw overtuiging ondersteunen, staan ook sterker in je geheugen. Dingen die botsen met jouw referentiekader lijken eigenlijk niet zo goed te kloppen. Je ontwijkt ze liever, waarmee je een vertekend beeld creëert. Je zult niet gauw andere overtuigingen tot in de diepte onderzoeken. Het voelt misschien wel een beetje als zelfverloochening als je ineens je diepgewortelde normen en waarden moet aanpassen!

Social media versterkt haatgevoelens

Helaas is deze confirmation bias ook een medeveroorzaker van het bestaan van haat en kan het zelfs leiden tot extremisme. Helemaal nu social media een grote rol speelt in het dagelijks leven. De algoritmes van social media zijn er namelijk op gericht om jou dingen te laten zien die passen bij jouw voorkeuren. Hierdoor worden jouw overtuigingen steeds sterker en komt er minder ruimte voor de visies van anderen. Als je dan iets van die visies voorbij ziet komen, is de kans groot dat het wordt beschouwd als kritiek op jouw eigen visie. Waardoor het weer nog meer haat aanwakkert. Door deze extreme vorm van continue bevestiging is het helaas nog steeds realiteit dat er dingen als racisme, nazisme en oorlogen bestaan.

Sinds de coronamaatregelen betrap je jezelf er misschien op dat je (nog) meer op social media zit. Het komt misschien nu meer dan ooit voor dat er foto’s of berichten voorbij komen van mensen die het – in jouw ogen – beter voor elkaar hebben. Of het nou is omdat ze tijdens deze pandemie iedere dag sporten, een nieuw bedrijfje zijn gestart of juist het hele huis hebben verbouwd, onbewust en bewust vergelijken we ons met anderen. Vaak leidt dit tot negatieve gevoelens over onszelf. Hoe kun je ervoor zorgen dat social media minder invloed heeft op hoe we over jezelf denkt? In deze blog geef ik je tips. 

Tip 1. Het gras is niet groener aan de overkant

Niemand zal een foto van zichzelf maken wanneer hij/zij diep ongelukkig in zijn/haar bed ligt. We krijgen vaak alleen de hoogtepunten van anderen te zien, waardoor er een vertekend beeld geschetst wordt. Niet alles is wat het lijkt en deze gedachte alleen al moet voor rust zorgen. 

‘’The grass ain’t greener on the other side. It’s green where you water it’’

Tip 2. Meerdere wegen naar Rome

Iedereen bewandelt zijn eigen pad, iedereen doet het op zijn eigen manier. Er bestaat geen holy grail voor hoe je het ‘zou moeten’ doen. Zolang je maar doet wat goed voelt kan je niet fout zitten!

Tip 3. Laat tevredenheid toe

Op negatieve richten gaat vaak automatisch. Daarom is het een leuke uitdaging om bewust je aandacht te richten op het positieve. Sta stil bij jouw kernkwaliteiten. Waar ben jij goed in? Hoe zou jouw beste vriend of vriendin jou omschrijven? Waar ben je trots op? Misschien ben je wel trots dat je minder suiker eet. Misschien ben je trots dat je meer in beweging komt of omdat  je je aandacht meer op het positieve richt! 

Tip 4. Appels en peren

Jezelf vergelijken met anderen is net zoiets als appels met peren vergelijken. Ieder mens heeft namelijk een ander verleden, ieder mens heeft zijn/haar zwakke en sterke punten en ieder mens heeft een andere kijk op de wereld. Om deze redenen is het eigenlijk oneerlijk om je authentieke zelf te vergelijken met anderen. 

Tip 5. Unfollow

Merk je dat, ondanks deze tips , je je alsnog onrustig blijft voelen? In het echte leven bestaat er niet zoiets als een ontvolg-knop, maar op social media wel! Vind je mensen ontvolgen op social media te drastisch? Dan bestaat er ook nog zoiets als de ‘dempen’- knop. Je zal dan geen berichten meer zien van de persoon zonder hem/haar te ontvolgen. 

‘’ Let everyone bloom in their own space at their own pace ‘’ 

Een leven zonder smartphone is tegenwoordig voor veel mensen ondenkbaar. We gebruiken de smartphone voor van alles: nieuws, sociaal contact, games of het bekijken van de vakantiefoto’s van je oma. Op de wereld zijn er bijna net zoveel telefoons als mensen. De ruim 4,6 miljard telefoons die actief zijn, worden gemiddeld zo’n 2 uur per dag gebruikt. Dat is per jaar een maand dat we op onze telefoon zitten!

Bewustwording

Gelukkig worden we steeds bewuster hoe vaak we onze telefoon gebruiken. Met verschillende apps kun je tegenwoordig je schermtijd bijhouden en in sommige winkels en restaurants wordt je zelfs niet meer bediend als je op je telefoon zit. 

Het is goed om bewuster met ons mobiele gebruik om te gaan. Te veel de smartphone gebruiken kan namelijk klachten geven, zoals pols- en nekklachten. Ook zijn somberheidsklachten, sociale angst en FOMO niet ongewoon. Het telefoongebruik begint tegenwoordig zelfs te lijken op een verslaving met ontwenningsverschijnselen.

Sociale druk

De druk om je telefoon te gebruiken is ontzettend hoog door het perfecte leven wat iedereen wilt leiden. We besteden veel aandacht aan social media en het communiceren met anderen. Onze mobiele telefoon is een centraal aspect geworden van onze sociale wereld. En dat is nu net wat het zo gevaarlijk maakt. Het blijkt dat sociale stress ervoor zorgt dat er klachten ontstaan. Men is bang voor een negatieve beoordeling en wilt er alles aan doen om zo positief mogelijk over te komen. Dit zorgt ervoor dat we meer tijd op onze telefoon besteden.

Wat kun je doen?

Wat kan je doen aan je smartphone verslaving? Hieronder delen wij enkele tips

  • Leg je telefoon eens weg. Ervaar je spanning? Misschien voel je al spanning bij alleen de gedachte al! Waar denk je als eerste aan? Ben je bang dat je niet bereikbaar bent? Of dat mensen vinden dat je niet genoeg aandacht aan ze geeft? Ben je bang om belangrijke dingen te missen? Schrijf op welke gedachte jou de meeste angst geeft. En daag die gedachte eens uit,
  • Moet je iets belangrijks doen, maar raak je gauw afgeleid door je telefoon? Leg hem eens in een andere kamer voor een uur. Je zult zien dat het in het begin onwennig voelt, maar al gauw merk je dat je concentratie toeneemt.
  • Maak afspraken met anderen om tijdens het eten of sociale gelegenheden je telefoon weg te doen. Socializen geeft in het echt veel meer voldoening!

In de zomer worden we gebombardeerd met zonnige foto’s in verre oorden, foto’s van mooie uitzichten en uiterst gezellige momenten. Op social media zie jij hoe iedereen volop van het lekkere weer en het leven geniet, en jij… zit op kantoor. Of bent hard aan het werken om je thesis af te schrijven. Het lijkt erop dat iedereen kan doen wat hij of zij wil, terwijl jij verbonden bent aan werk, school of andere verplichtingen.

Werken in deze hitte is geen pretje, of je nou thuis zit achter een ventilator of in een ruimte met airco bent. Of erger nog, in de keuken moet staan of op het dak van een gebouw bezig bent. Het is warm en extra vermoeiend. Na je verplichtingen ben je moe en plof je het liefst lekker op bed. Maar wanneer heb jij dan tijd om te genieten?

Niets is wat het lijkt

Probeer te onthouden dat niet alles op social media is wat het lijkt. Ja, beetje open deur wel. Maar toch is het fijn om deze gedachte vast te houden terwijl je door een tijdlijn scrollt. De foto’s die je ziet zijn misschien wel ‘throwbacks’ of misschien heeft diegene de voorgaande dagen wel de hele dag aan school gezeten. Misschien hebben ze wel een ontzettende baaldag gehad gister, dus wilde ze er vandaag op uit om terug in balans te komen. Dat laten de meeste namelijk niet zien!

Bijhouden van de leuke momenten die jij hebt

Daarnaast, vergeet je misschien de leuke momenten die jij beleefd hebt relatief snel wanneer het lijkt dat anderen ‘iedere dag’ de tijd van hun leven ervaren. Je krijgt misschien het gevoel alsof jij iets fout doet: hoe kan hij een heel jaar op reis? Hoezo kan zij iedere dag naar het strand? Hoe je het ook wendt of keert, iedereen moet op een moment toch echt aan de bak (bijzondere gevallen daargelaten, natuurlijk). En daar is niets mis mee: sparen voor die mooie reis, maakt hem misschien alleen maar mooier! En die ene vrije dag die je op het strand spendeert is superfijn. Dit zijn dingen om aan vast te houden.

Herinneringen heb je voor altijd

Maar hoe doe je dat vasthouden dan? Herinneringen van mooie dagen, reizen of momenten houd je bijna voor altijd in je gedachten. Toch zijn ze niet altijd ‘top of mind’, het kan daarom goed werken om voor jezelf te ontdekken hoe jij dat fijne gevoel kan oproepen. Dit kan fijn zijn wanneer je weer een beetje overweldigd bent door alle geweldige foto’s en video’s op social media. Je kunt bijvoorbeeld een eigen fotocollectie van jouw mooie herinneringen maken: fysiek, op je eigen Instagram of in een mapje op je computer. Scroll daar eens doorheen!

Notities, quotes en korte verhaaltjes

Naast beeldmateriaal is het ook leuk (en fijn) om korte notities, quotes of verhaaltjes te maken van jouw goede herinneringen. Moest je bijvoorbeeld heel hard lachen om een opmerkingen van iemand die je dierbaar is? Schrijf het op! Voelde je je onverwachts erg goed door iets wat er gebeurde of iets wat jij deed? Schrijf het op! Zie je een mooie quote ergens, die je een goed gevoel geeft? Je raad het al: schrijf het op! Daarnaast kan het goed zijn om een dagboek bij te houden, zo zie je wat zowel positieve als negatieve invloed heeft op jouw stemming. Zo kan jij het steeds beter aan, al die geweldige foto’s en video’s op social media!

Wat doe jij om niet overweldigd te worden door al dat ‘moois’ op social media?

NiceDay: gebruik je NiceDay dagboek om bij te houden wat je hebt beleefd en pak het er bij wanneer je even een geheugensteuntje kunt gebruiken. Gebruik je Daily Planner om leuke momenten voor jezelf in te plannen, zo maak je er sowieso tijd voor en kan ook jij genieten van de zomer!